Fietstoerisme Zwitserland ligt vol met Alpenreuzen, de ene nog zwaarder of hoger dan de ander. De Sint Gotthardpas is om een andere reden dan statistieken bekend: het wegdek met kinderkopjes van de ‘oude’ Via Tremola maakt dat het een unieke Alpenpas is.

Zeg kasseien en je denkt waarschijnlijk vooral aan Parijs-Roubaix en de Ronde van Vlaanderen. Terecht, maar ook sommige Alpenpassen zijn voorzien van het oneffen wegdek wat in de voorjaarsklassiekers zo geliefd is. Eén van de bekendste bergwegen met kinderkopjes, is zonder meer de Via Tremola van de Sint Gotthardpas.

Die Sint Gotthardpas is overigens op verschillende manieren te bereiken. De oudste weg is de Via Tremola. Dat is de welbekende pas waar je de laatste zes kilometer over kasseien aflegt. De geschiedenis van die weg gaat terug tot de middeleeuwen: al in 569 zouden de Longobarden een brug hebben gebouwd om het bergmassief te kunnen doorkruisen.

Rond de elfde eeuw werd voor het eerst een gebouw aan de pasweg geplaatst: een kapel, die aan de kort daarvoor heilig verklaarde Gotthard werd gewijd. Door de jaren heen werden er meer en meer bruggen en tunnels gebouwd, wat de bereikbaarheid steeds meer ten goede kwam. Tussen 1826 en 1830 werd vervolgens de Gotthardstrasse aangelegd; een doorgaande weg die voor een nog betere verbinding moest zorgen dan het oorspronkelijke tracé aan de zuidzijde.

Aan de zuidzijde kan je dus kiezen uit de pittoreske Via Tremola met zijn kinderkopjes, óf de doorgaande – makkelijkere – rijweg. Tegenwoordig liggen er ook nog de welbekende Gotthard-basistunnel (waar een spoorweg doorheen loopt) en de Gotthard-wegtunnel.

De top van de pas (waar zowel de regionale weg als de Via Tremola samenkomen) ligt op 2.105 meter. Vanuit het Noordelijke Hospental overbrug je 594 hoogtemeters om de top te bereiken, terwijl vanuit het zuidelijke Airolo het hoogteverschil 895 meter is. Beide beklimmingen zijn behoorlijk regelmatig, met gemiddelde stijgingspercentages rond de 7% en uitschieters rond de 9%.

Vanwege dat bijzondere karakter is de beklimming ook meermaals opgenomen in wedstrijdparcoursen. Vooral in de Ronde van Zwitserland verscheen de klim al regelmatig: twaalf keer om exact te zijn. Tevens de Giro d’Italia passeerde er al eens, in 1985. Dit jaar is er op de Alpenpas ook weer een etappefinish getrokken in de Ronde van Zwitserland, na de klim over de geasfalteerde weg.

Of je nou voor de kasseien of de verharde weg kiest: de Sint Gotthardpas is hoe dan ook een bijzondere beklimming. Niet alleen vanwege het verloop van de klim zelf, maar ook omdat het je door een ruw berggebied voert, met schitterende vergezichten.

Sankt Gotthardpass, Hospental, Switzerland

• Distance: 8.5 km, Elevation: 594 m, Avg. Grade: 7 %