Vijftien jaar Shimano Di2: deze veranderingen bracht elektronisch schakelen teweeg
foto: Cor Vos
woensdag 9 april 2025 om 11:03

Vijftien jaar Shimano Di2: deze veranderingen bracht elektronisch schakelen teweeg

Materiaalzone In de vijftien jaar na de introductie heeft Shimano Di2 het schakelen op een fiets compleet veranderd. Voor profs en gewone fietsers. Genoeg reden om in de voorjaarsgids van RIDE Magazine eens stil te staan bij die revolutie in vijftien realisaties, voor elk jaar één.

In 2009 introduceerde Shimano de eerste elektronische schakelgroep van Japanse makelij. Een modeljaar later zat die groep op de eerste fietsen voor consumenten. Vijftien jaar later is Di2, de naam die Shimano gaf aan de elektronische schakelgroep, de norm geworden. Niet alleen de profs hebben Di2, ook de gewone fietser vindt de groepen steeds vaker terug in de winkel. Nu er ook elektronische varianten van Ultegra en 105 op de markt zijn, is het elektronisch schakelen een stuk democratischer geworden.

Je fietst efficiënter: Vroeger reed ik wedstrijden op een parcours met een klein hellinkje. Op de één of andere manier was het te lastig om terug te schakelen, dus knalde je er net even te zwaar tegenaan. Na dertig keer ging dat toch in de benen zitten. Het probleem was opgelost toen ik overstapte op elektronisch schakelen met Di2. De zwieper aan de hendel werd een druk op de knop en de motor deed de rest. Merkbaar soepeler reed ik de heuvel op en had zo meer over om finale te rijden.

Nauwkeurig schakelen: Shimano Di2 (Digital Integrated Intelligence) vervangt mechanische kabels door elektronische signalen. Een motor in de derailleur verzorgt de verandering van de kettinglijn. Die is elke schakelactie gelijk, waar een kabel last heeft van kabelrek of vuil tussen de binnen- en buitenkabel. Di2 zorgt zo voor extreem nauwkeurig schakelen.

foto: Cor Vos

Automatisch trimmen: Je ketting beweegt zich over een breedte van meer dan vijf centimeter over de cassette op het achterwiel. Bij het voorblad is de uitwijking minder, maar groot genoeg om in extreme posities tegen de binnenkant van de kooi van de voorderailleur te komen. Een elektronische voorderailleur past zichzelf automatisch aan om kettingwrijving te voorkomen.

Synchronized shifting: Alle elektronische systemen van Shimano zijn aan te passen met een speciale app. Deze app, E-Tube genaamd, maakt het bijvoorbeeld mogelijk je schakelsysteem voor je te laten denken, zodat je altijd een optimale kettinglijn heeft. Dat het synchronized shifting, of synchro shift. Je kunt kiezen uit drie opties: helemaal manueel, waarbij je de derailleurs bedient als met een mechanische kabel; semi synchro, waarbij de achterderailleur zich aanpast als je voor hebt geschakeld; of full synchro, waarbij je alleen nog hoeft te bepalen of je lichter of zwaarder wilt. Je systeem doet het denkwerk. Je zit zo altijd in de meest optimale versnelling.

Micro-aanpassingen: Je kunt onderweg de afstelling van de derailleur in kleine stappen aanpassen zonder gereedschap. Je weet immers nooit wat er gebeurt als je een ander wiel steekt.

Koppelbaar met apps: Via de E-Tube-app kun je instellingen aanpassen, firmware updaten en schakelpaden wijzigen.

Shifters aanpassen: De knoppen op de shifters kunnen volledig naar eigen voorkeur worden ingesteld. Zo kun je kiezen met welke shifter je welke derailleur schakelt of met welke knopje je op- of af schakelt. Er zit ook een knopje op de kop van de shifter, onder de remgreeprubber. Daar kun je andere componenten aan koppelen en zo vanaf de shifter bijvoorbeeld je verlichting of dashboard bedienen.

foto: Shimano

Modderbestendig: De grote vraag bij de introductie was: kunnen de spullen tegen slecht weer. Dat was na een seizoen in het veldrijden duidelijk. Di2-componenten zijn ontworpen om regen en modder te weerstaan en daardoor ideaal voor slechte weersomstandigheden.

Nette look: Veel moderne frames zijn voorbereid op Di2 en hebben interne kabelgeleiding voor een nette look. De meest recente variant van Di2 is ook nauwelijks bekabeld. Alleen de twee derailleurs zijn nog via een elektrokabel met elkaar verbonden. Daardoor is de batterij wel sneller leeg. Vind je dat bezwaarlijk, dan kun je het systeem ook met kabels uitrusten, waardoor de batterij niet constant energie hoeft te leveren aan het systeem. Ook de accu wordt in het frame verwerkt, zodat ook deze uit het zicht is.

Volle accu: Over accu gesproken, volgens Shimano houdt een batterij het na een laadbeurt wel 1500 kilometer uit. Dat is natuurlijk afhankelijk van hoe vaak je schakelt, maar je hoeft je dus niet zo veel zorgen te maken over dat je batterij leeg raakt tijdens een fietsrit. Je kunt de batterij tussen de 300 en 500 keer opladen. Het is aan te raden verstandig met je batterij om te gaan. Je fiets na elke rit aan de oplader hangen gaat ervoor zorgen dat je batterij minder lang mee gaat.

Geen mechanische slijtage: We hebben het al eerder gezegd, maar willen het graag nog apart benadrukken: omdat er geen schakelkabels zijn, is slijtage door vuil en kabelrek verleden tijd.

Mountainbike- en graveloptie: Shimano biedt Di2 ook voor MTB’s en gravelbikes aan. De onderlinge uitwisselbaarheid is groot, zodat je bijvoorbeeld een krom stuur met raceshifters op je mountainbike kunt monteren, of juist een mtb-stuur op je racer.

foto: Shimano

Crashbescherming: Bij een val klapt de derailleur zichzelf naar binnen om schade te voorkomen. Met een druk op de resetknop kun je de derailleur weer uit de crashmodus halen. Zo is de kans groter dat je frame en derailleur heel blijven bij impact van een val of als iemand tegen je derailleur rijdt.

Raceoptimalisatie: Di2 is de standaard bij professionele wielrenners vanwege zijn betrouwbaarheid en snelheid. De tijd dat profs ervoor kozen om mechanisch te blijven schakelen is met Fabian Cancellara echt wel uit het peloton verdwenen.

Makkelijk monteren: Misschien niet zo belangrijk voor jou, maar wel voor je fietsenmaker: zeker de nieuwste generatie Di2, waarbij alleen de twee derailleurs nog bekabeld zijn, laat zich makkelijk monteren. Gewoon een kwestie van de onderdelen erop schroeven en aan elkaar koppelen. Er hoeven geen kabels meer door het stuur en het frame te worden geleid en dat scheelt een boel uurloon mocht je onverhoopt een reparatie nodig hebben.

Tips

  • Houd de batterijstatus in de gaten: Leer hoe je de status controleert via je shifters om onverwachte uitval te voorkomen. Maak er een gewoonte van om je batterij op te laden voor lange ritten of wedstrijden, maar laad de batterij ook weer niet te vaak op om de levensduur goed te houden.
  • Update firmware: Zorg ervoor dat je de firmware up-to-date houdt via de E-Tube-app voor optimale prestaties.
  • Leer de shortcuts: Bestudeer de synchronisatieschakelopties (semi- en volledig synchroon) en stel ze in naar je rijstijl.
  • Kalibreren: Kalibreer je derailleur regelmatig voor soepel schakelen, vooral na het transporteren van je fiets.
  • Check waterdichtheid: Controleer na modderige ritten de aansluitingen en maak ze schoon indien nodig.
  • Gebruik E-Tube: Met E-Tube kun je je shifters naar wens instellen. Pas de drukgevoeligheid van je schakelaars aan om sneller of preciezer te schakelen. Bepaal zelf de functie van de knopjes op de shifters.
  • Ontkoppel: Ben je bang dat je batterij leeg raakt als je je fiets in de auto legt op de shifter? Dat kan gebeuren als de shifter tijdens vervoer ingedrukt is en dus constant schakelt. Als je de kabel uit de achterderailleur trekt, verbreek je de verbinding en kun je dit voorkomen.

foto: Shimano

Zo gaat het bij de profs
Bij profploegen wordt Shimano Di2 vaak geroemd om de betrouwbaarheid, precisie en het gemak van onderhoud via de E-Tube-software. Hier zijn enkele inzichten en opmerkingen die vaak naar voren komen als je praat met mechaniekers van door Shimano ondersteunde wielerploegen.

  • Instelbaarheid: Mechaniekers prijzen de mogelijkheid om via E-Tube snel en nauwkeurig de instellingen van de groep te personaliseren, zoals het schakelschema en de gevoeligheid van de shifters. Dit maakt het eenvoudig om een fiets op de unieke voorkeuren van een renner af te stemmen.
  • Diagnose op afstand: E-Tube biedt tools om snel foutmeldingen te diagnosticeren. Dit is cruciaal tijdens drukke wedstrijddagen om problemen snel op te lossen.
  • Synchronized Shifting: Veel profrenners gebruiken volledig of semi-synchronized shifting, afhankelijk van hun persoonlijke stijl. Via E-Tube kan dit eenvoudig worden aangepast aan de eisen van specifieke ritten, zoals tijdritten of bergetappes.
  • Trainingsfiets versus wedstrijdfiets: Voor zowel trainings- als wedstrijdfietsen wordt de Di2-configuratie regelmatig vergeleken en gesynchroniseerd via E-Tube om consistentie te garanderen.
  • Tijdritfiets: Specifiek voor tijdritfietsen heeft Shimano satellietshifters ontwikkeld die je op zo’n beetje elke denkbare plek op de fiets kunt monteren. Tijdens een tijdrit hoef je als renner dus niet meer de handen naar de schakelaars te verplaatsen om de derailleurs te bedienen. Ook sprinters maken vaak gebruik van deze knopjes, net als klimmers. Die laatste hebben vaak een satellietshifter bovenop het stuur.
  • Rider feedback: Mechaniekers en teamstaf kunnen feedback van renners snel verwerken door E-Tube te gebruiken om kleine wijzigingen door te voeren. De snelle diagnostiek en aanpassingsmogelijkheden maken onderhoud veel efficiënter dan bij mechanische groepen.
  • Batterijbeheer: De eerste generatie Di2 had een batterij die los op het frame werd gemonteerd. Na de koers werden ze losgeklikt en opgeladen op de laders in de teambus. Die simpele handeling verdween toen de batterij in de fiets werd verborgen en fietsen in zijn geheel aan de laadkabel moesten. Het werd ook minder duidelijk hoe vol de batterij ook was. Mechaniekers controleren via E-Tube niet alleen de batterijstatus, maar ook de gezondheid van de batterij. Dit voorkomt onverwachte uitval tijdens wedstrijden.


Alles over de materiaalzone
In de nieuwe RIDE Magazine (€12,50) lees je meer verhalen over de nieuwste ontwikkelingen op materiaalgebied, waaronder bovenstaand verhaal over Shimano Di2. Bestel jouw exemplaar van het voorjaarsnummer 2025 van RIDE Magazine (164 pagina’s) hier!
RIDE Magazine

Om te reageren moet je ingelogd zijn.