Een julimaand zonder Tour de France geeft ons de gelegenheid om de geschiedenisboeken in te duiken. In de rubriek ‘WielerFlits Retro’ halen we dagelijks herinneringen op aan wat er op deze dag in het verleden gebeurde. We duiken in het archief van onze huisfotograaf Cor Vos en nemen jullie mee naar memorabele momenten uit de wielerhistorie. Vandaag: wat gebeurde er in de wielerwereld op 21 juli?

1968: Jan Janssen schrijft geschiedenis met eerste Tourzege voor Nederland

Jan Janssen viert zijn Tourzege – foto: Cor Vos

Jan Janssen was in 1966 al dicht bij de eerste Tourzege voor Nederland, maar verloor toen de gele trui in de zeventiende etappe van Briançon naar Turijn aan Lucien Aimar. De sluwe Fransman was al vroeg in de etappe weggesprongen, op een moment dat Janssen achter in het peloton aan het keuvelen was. De Nederlander kreeg via de radio niet door dat een van zijn belangrijkste concurrenten zojuist in de aanval was gegaan. Was het een bewuste zet van de Tourorganisatie? Aimar profiteerde in elk geval optimaal en mocht een week later pronken in de gele trui.

Janssen doet twee jaar later opnieuw een gooi naar de Tourzege en dit keer maakt hij geen fouten onderweg naar Parijs. De wielerfans zijn getuige van een razendspannende ontknoping in de afsluitende tijdrit, met aankomst op de wielerbaan van Bois de Vincennes, iets ten zuidoosten van de hoofdstad. Het verschil tussen Janssen en leider Herman Van Springel? Zestien seconden in het voordeel van de Belg, op papier een betere tijdrijder. Janssen weet als geen ander dat hij op 21 juli geschiedenis kan schrijven en de bebrilde Nootdorper raakt niet verlamd door de stress.

Aan de streep blijkt het verschil tussen beide mannen 54 seconden in het voordeel van Janssen. Die laatste wint de Ronde van Frankrijk met 38 tellen voorsprong. Een geëmotioneerde en wat beduusde Janssen wordt op de schouders genomen door vrienden, familie en toeschouwers. De Nederlandse televisiekijkers (het was een van de eerste keren dat de Tour live werd uitgezonden) hoorden de legendarische commentator Fred Racké het volgende zeggen: “Jan Janssen heeft de Tour de France gewonnen. Jan, Jan, geweldig!”

Documentaire over de Tour van 1968
Uitslag slotetappe Tour de France 1968

2003: Armstrong valt, triomfeert én beslist Tour op slotklim naar Luz-Ardiden

De verbeten blik van Lance Armstrong op Luz-Ardiden – foto: Cor Vos

We spraken eerder al uitgebreid over de knotsgekke etappe naar Gap. Lance Armstrong wist toen op miraculeuze wijze zijn gele leiderstrui te behouden. Zeven dagen later koerst het Tourcircus nog een voorlaatste keer door de Pyreneeën. De start is in Bagnères-de-Bigorre, de slotklim van Luz-Ardiden wordt bereikt via de Aspin en de Tourmalet. De negentigste editie van de Tour nadert zijn apotheose. Armstrong heeft de gele trui in zijn bezit, maar het verschil met Jan Ullrich (+ 15 seconden) en Alexander Vinokourov (+ 18 seconden) is bijzonder klein.

De Tourvolgers zijn het met elkaar eens: dit is hét moment voor Ullrich om een gooi te doen naar het geel en het ‘koninkrijk-Armstrong’ binnen te vallen. De Duitser beschikt over superbenen en wist al gevoelige tikken uit te delen in de eerste individuele tijdrit naar Cap’Découverte en tijdens de laatste kilometer naar Ax-3 Domaines. Het is evenwel Armstrong die voor de etappe naar Luz-Ardiden aankondigt te zullen aanvallen. De eerste aanval is echter op het conto van Ullrich te schrijven; de kopman van Team Bianchi gaat al aan op de Col du Tourmalet.

De Tourwinnaar van 1997 lijkt daar al definitief weg te rijden van Armstrong, maar de Amerikaan laat zich niet gek maken en rekent de zichtbaar nerveuze Ullrich weer in. De rust keert weer terug en de favorieten beginnen gezamenlijk aan Luz-Ardiden. De achterstand op de dappere vluchter Sylvain Chavanel is zes minuten. En zie, Armstrong houdt woord en trekt al bijzonder vroeg in het offensief. Iban Mayo en Ullrich volgen, maar net op dat moment komt Armstrong in aanraking met een toeschouwer. De Texaan neemt Mayo mee in zijn val, maar Ullrich kan door.

De weg naar de Tourzege ligt plots open voor Ullrich, maar die besluit uit sportiviteit te wachten op Armstrong. Een cruciale beslissing, want Armstrong (die maar net een tweede val kan vermijden na problemen met zijn ketting) weet op die manier weer aan te sluiten. De geletruidrager besluit niet te treuzelen en schudt een tweede versnelling uit zijn benen. Dit keer heeft Ullrich moeite om het gaatje te dichten en Armstrong is niet veel later definitief weg. De viervoudig Tourwinnaar slaagt er uiteindelijk in om veertig seconden weg te rijden en de basis te leggen voor een vijfde eindzege.

Beelden 15e etappe Tour de France 2003
Uitslag 15e etappe Tour de France 2003

2004: Winnende Armstrong beschimpt en bespuugd in klimtijdrit Alpe d’Huez

Lance Armstrong is in de laatste ‘veilige kilometers’ – foto: Cor Vos

Toen Lance Armstrong in 1999 de proloog wist te winnen in Puy-du-Fou, kon hij nog rekenen op steun van de Fransen. Een voormalig kankerpatiënt die de gele leiderstrui mocht aantrekken, het klinkt als een sprookje. Het bleek het begin van het ’tijdperk-Lance Armstrong.’ De Amerikaan won de Tour vanaf 1999 vijfmaal op rij en vertrok in 2004 met het idee om zijn zesde Ronde van Frankrijk te winnen. Dit tot chagrijn van de Fransen, die snakten naar een nieuwe Tourwinnaar. Armstrong en zijn ploeg US Postal waren inmiddels het mikpunt van agressie.

Dit bleek wel tijdens de klimtijdrit op de flanken van Alpe d’Huez. Armstrong bleek aan het einde van de rit de grote winnaar, aangezien hij nummer twee Jan Ullrich op één minuut wist te fietsen. Andreas Klöden en Ivan Basso verloren nog meer terrein op The Boss, maar na afloop ging het toch vooral over het gedrag van de vele wielerfans langs de kant van de weg. Armstrong werd uitgejouwd en op sommige momenten zelfs bespuugd door opdringerige en meerennende ‘supporters.’ Velen zagen in Armstrong het kwaad, anderen hadden ongetwijfeld een biertje teveel op.

Chris Van Roosbroeck, zestien jaar geleden de Belgische mecanicien van Armstrong, spreekt van een van de meest hectische Touretappes uit zijn carrière. “Lance had altijd twee agenten van een speciale eenheid van de Franse politie bij hem in de buurt. De een ging achterop de motor van de tijdswaarnemer, de ander kwam naast mij op de achterbank in de ploegleiderswagen van Johan Bruyneel zitten. Zo reden we tussen de mensenmassa door naar boven. Op vier kilometer van de streep stonden eindelijk dranghekken. Daar konden we pas opgelucht ademhalen.”

Uitslag klimtijdrit Tour de France 2004

2011: Andy Schleck zet Tour op zijn kop met imponerende solozege in de Alpen

Andy Schleck tijdens zijn magistrale solo – foto: Cor Vos

De Tour de France van 2011 nadert zijn ontknoping in de Alpen. Thomas Voeckler rijdt na zeventien dagen koers nog altijd in de gele trui, het gevolg van een lange vlucht op weg naar Saint-Flour. Maar het is vooral uitkijken naar het duel tussen Andy Schleck en Cadel Evans. De Luxemburger is na tweede plaatsen in 2009 en 2010 (later krijgt hij een Tourzege in zijn schoot geworpen na een schorsing van Alberto Contador) op zoek naar de eindzege. Evans stond ook al tweemaal op het eindpodium en krijgt in 2011 nog een ultieme kans om de Ronde van Frankrijk te winnen.

De jongste Schleck staat voor aanvang van de Alpenetappe van Pinerolo naar de top van de Galibier vierde in het klassement. Het verschil met nummer twee Evans is één minuut en dus moet de Luxemburgse klimmer in de aanval, zeker met de tijdrit van en naar Grenoble nog in het vooruitzicht. Schleck besluit een coup te plegen op de Col d’Izoard, nog zo’n iconische beklimming die de renners moeten bedwingen richting de allesbeslissende Galibier. Op ruim zestig kilometer van de streep speelt hij alles of niets in een poging zijn eerste Tour te winnen.

Schleck bereikt met twee minuten voorsprong de top van de Izoard en weet in de afdaling en aanloop naar de Galibier alleen nog maar verder uit te lopen, met dank aan het berewerk van zijn Leopard Trek-ploegmaats Joost Posthuma en Maxime Monfort. In de achtervolgende favorietengroep wordt vooral gekeken naar Evans, die als officieuze leider de kastanjes uit het vuur moet halen. De Australiër staat voor de immense uitdaging om Schleck zo weinig mogelijk ruimte te geven, maar de voorsprong is inmiddels wel gegroeid naar meer dan drie minuten.

Schleck rijdt inmiddels alleen voorop en heeft nog altijd een comfortabele voorsprong te pakken, maar onder aanvoering van een op kop sleurende Evans slinkt de voorsprong van de koploper zienderogen. Schleck komt in de slotkilometer de man met de hamer tegen, waardoor hij nog behoorlijk veel tijd verliest. Toch mag hij op de top zijn handen in de lucht steken, na een ongekende solo door de Alpen. Evans weet de schade te beperken tot iets meer dan twee minuten en houdt zo zijn Tourkansen gaaf met nog twee sleuteletappes te gaan. En Voeckler? Die verbaast de wielerwereld nog maar eens door de gele trui te behouden.

Wedstrijdverslag
Beelden 18e etappe Tour de France 2011
Uitslag 18e etappe Tour de France 2011

2019: Simon Yates boekt in Foix tweede ritzege, vuurwerk tussen favorieten

Simon Yates boekt een nieuwe ritzege in de Tour – foto: Cor Vos

Simon Yates besluit na een teleurstellende Giro d’Italia ook deel te nemen aan de Tour de France. De Britse klimmer is niet de klassementskopman van Mitchelton-Scott, want die rol is weggelegd voor zijn broer Adam. De Vuelta-winnaar van 2018 krijgt van de ploegleiding de vrijheid om op jacht te gaan naar ritzeges. In de twaalfde etappe naar Bagnères-de-Bigorre is het voor de eerste keer raak, drie dagen later kiest Simon opnieuw voor de aanval in de laatste Pyreneeënrit naar Foix. De openingsfase wordt aan een razend tempo afgewerkt en veel renners ruiken hun kans.

Na bijna zestig kilometer koers ontstaat er een kopgroep van maar liefst 36 renners, met als belangrijkste namen Simon Yates, Nairo Quintana, Bauke Mollema en andere sterke klimmers als Daniel Martin en Romain Bardet. Yates wacht tot de steile Mur de Péguère om het lont in het kruitvat te steken. De Brit rijdt weg van zijn medevluchters en weet vlak voor de top de eerder ontsnapte Geschke bij te halen. Yates en Geschke beginnen na de afdaling van de Mur de Péguère gezamenlijk aan de slotklim naar Prat d’Albis, en op 8,7 kilometer van de top gaat Yates alleen verder.

Het blijkt een beslissend moment in de koers, aangezien Yates geen moeite heeft om zijn tweede ritzege veilig te stellen. Zijn overwinning sneeuwt een beetje onder door het vuurwerk tussen de favorieten. Mikel Landa en Thibaut Pinot zijn de grote smaakmakers en winnaars op Prat d’Albis, terwijl geletruidrager Alaphilippe er in slaagt om de schade te beperken. De Franse publieksfavoriet laat echter zien kwetsbaar te zijn in het gebergte, en dat met nog drie zware Alpenetappes te gaan.

Wedstrijdverslag
Beelden 15e etappe Tour de France 2019
Uitslag 15e etappe Tour de France 2019

En verder:

1953: Wout Wagtmans verslaat Gino Bartali op weg naar Gap
1967: Felice Gimondi is de sterkste op de Puy de Dôme
1972: Rini Wagtmans blijft spurters voor in Tourrit naar Auxerre
1974: Merckx geeft vijfde Tourzege extra glans met zege in Parijs
1977: Gerrie Knetemann blijft twee landgenoten voor in Dijon
1982: Winnen en Van der Velde stelen de show in Alpenrit met finish in Morzine
1983: Van Impe schrijft klimtijdrit naar Avoriaz op zijn naam
1984: Onklopbare Fignon wint ook laatste tijdrit naar Villefranche-sur-Saone
1986: Hinault en LeMond bereiken gezamenlijk de top van Alpe d’Huez
1987: Ritzege op Alpe d’Huez gaat naar solist Echave
1988: Vroege vluchter Weltz is (voorlopig) de laatste winnaar op Puy de Dôme
1989: Geletruidrager Fignon vergroot voorsprong in Villard de Lans
1990: Breukink wint tijdrit rond Lac de Vassivière, LeMond verovert geel
1992: Het laatste wapenfeit van Stephen Roche: winst in La Bourboule
1994: Piotr Ugrumov schuift op na demonstratie in Alpenrit naar Cluses
1995: Armstrong eert overleden ploeggenoot Casartelli met zege in Limoges
1996: Baldato wint slotetappe in Parijs, Riis pakt Tourzege
1997: Pantani wint na Alpe d’Huez ook in Morzine, Ullrich geeft geen krimp
1998: Italianen laten zich zien in Luchon: ritzege Massi, voor Pantani
1999: David Etxebarria wint in Pau zijn tweede etappe
2000: Armstrong verslaat Ullrich in laatste tijdrit naar Mulhouse
2001: Onnavolgbare Armstrong rijdt van iedereen weg op Pla d’Adet
2002: Virenque bezorgt teambaas Lefevere prestigieuze zege op Mont Ventoux
2005: Serrano viert feestje in Mende, favorieten roeren zich
2006: Tosatto verslaat landgenoot Moreni in overgangsetappe naar Mâcon
2007: Toen er nog geen vuiltje aan de lucht was: Vinokourov wint tijdrit in Albi
2009: Uitzinnige Astarloza boekt in Bourg-Saint-Maurice grootste zege uit carrière
2012: Gele Wiggins zet puntjes op de i in laatste tijdrit naar Chartres
2013: Kittel sluit af met zege op Champs-Élysées, eerste Tourzege Froome
2016: Froome doet uitstekende zaken in klimtijdrit naar Megève
2017: Boasson Hagen zegeviert na afgemeten aanval in Salon-de-Provence
2018: Fraile soleert namens Astana naar zege in Mende