• vrijdag 5 mei 2023 om 19:00

Giro 2023: Voorbeschouwing favorieten puntenklassement – Puncheurs tegen sprinters

De strijd om het roze staat centraal in de Giro d’Italia, zeker dit jaar met giganten Primož Roglič en Remco Evenepoel aan het vertrek, maar vergeet ook zeker niet de strijd om het paars. De puntentrui van de Ronde van Italië is voor de sprinters een speciaal tricot om aan de verzameling toe te voegen. Alleen om de naam Maglia Ciclamino wil je dat al. Arnaud Démare is er niet bij, dus krijgen we een nieuwe winnaar van de paarse trui. Wie dat wordt? WielerFlits blikt vooruit!

Historie

Sinds 1958 werkt de organisatie van de Giro d’Italia met een ‘apart’ klassement op basis van punten. Het duurde echter nog even vooraleer de bijbehorende puntentrui zijn intrede deed. In 1967 werd de leider van het puntenklassement gehuld in een bijbehorende trui.

De eerste drie jaar (1967-1969) was het puntentricot rood, maar daarna veranderde de kleur naar paars. In het Italiaans ook wel Ciclamino genoemd. Die verandering hield veertig jaar stand, want tussen 2010 en 2016 besloot RCS de puntentrui weer vuurrood te maken. Lang duurde dat niet, omdat vanaf 2017 – ter gelegenheid van het honderdjarige jubileum van de Giro – het truitje weer paars kleurde. Fernando Gaviria mocht er dat jaar na afloop mee schitteren op het eindpodium.

Dino Zandegú droeg ooit de eerste puntentrui in de Giro – foto: Cor Vos

Terug naar de eerste winnaar van het puntenklassement. Dat was Gianni Motta, die ook het eindklassement in dat jaar op zijn naam schreef. Maar de trui kreeg hij dus niet. Dino Zandegù had in 1967 de eer om de eerste drager van de puntentrui te zijn. Lange tijd werd de trui uitgereikt aan een klassementsrenner, maar in de jaren ’90 veranderde dat beeld. Steeds meer werd het een tricot voor sprinters.

Drie keer won een Nederlander het puntenklassement in de Giro: alle drie de keren was het Johan van der Velde (1985, 1987 en 1988). Daarmee is de Brabantse klimmer overigens geen recordhouder. Vijf keer kreeg het tricot een Belgische winnaar: twee keer Eddy Merckx (1968 en 1973) en drie keer Roger De Vlaeminck (1972, 1974 en 1975).

Thuisrijders Francesco Moser en Giuseppe Saronni wisten in de periode tussen 1976 en 1983 elk vier jaar het klassement naar zich toe te trekken. Daarmee zijn zij nog altijd recordhouder.

Giacomo Nizzolo won in 2016 de slotrit in het rood, maar hij werd gedeklasseerd – foto: Cor Vos

In de laatste tien jaar was Giacomo Nizzolo (2015 en 2016) lange tijd de enige die meer dan één keer de meeste punten wist te bemachtigen, tot Arnaud Démare vorig jaar voor de tweede keer het puntenklassement op zijn naam schreef. De Fransman was eerder in 2020 al de beste in het nevenklassement.

Laatste tien winnaars puntenklassement Giro d’Italia
2022: Arnaud Démare
2021: Peter Sagan
2020: Arnaud Démare
2019: Pascal Ackermann
2018: Elia Viviani
2017: Fernando Gaviria
2016: Giacomo Nizzolo
2015: Giacomo Nizzolo
2014: Nacer Bouhanni
2013: Mark Cavendish

Vorig jaar

De strijd om het puntenklassement beloofde een spannende strijd te worden. Caleb Ewan deed mee, maar had al aangekondigd de ronde niet uit te rijden. Daardoor werd gekeken naar sterke sprinters als Giacomo Nizzolo, Mark Cavendish, Arnaud Démare, Fernando Gaviria en heuvelspecialisten als Biniam Girmay en Mathieu van der Poel.

De Nederlandse kopman van Alpecin-Fenix won de openingsrit en reed een ijzersterke tijdrit in Boedapest, waardoor hij gelijk hoog in de ranking kwam te staan. Cavendish won vervolgens de eerste massasprint, voor Démare en Gaviria, waarmee de favorieten voor dit ‘sprintklassement’ meteen hun kaarten op tafel legden.

Arnaud Démare was de sprintkoning van de Giro 2023 – foto: Cor Vos

In de vijfde en de zesde etappe was het kassa voor Démare. Met twee ritzeges op rij pakte hij gelijk een voorsprong van meer dan 50 punten op de rest. De paarse trui stond de kopman van Groupama-FDJ dan ook niet meer af tot in Verona.

Heel veel sprintkansen kwamen er daarna ook niet meer in een (opnieuw) loodzware Giro. Alberto Dainese won verrassend in Reggio Emilia en Démare zette in Cuneo de puntjes op de i met een derde ritzege. Met nog acht etappes te gaan had hij toen al 238 van zijn uiteindelijke 254 punten. Nummer twee Gaviria volgde na drie weken op meer dan 100 punten achterstand.

Puntenklassement Giro d’Italia 2022
1. Arnaud Démare (Groupama-FDJ) – 254 punten
2. Fernando Gaviria (UAE Emirates) – 136 punten
3. Mark Cavendish (Quick-Step Alpha Vinyl) – 132 punten
4. Mathieu van der Poel (Alpecin-Fenix) – 105 punten
5. Alberto Dainese (Team DSM) – 95 punten

Puntentelling

Sinds 2014 is het puntenklassement van de Giro d’Italia weer voor de sprinters. Daarvoor waren in alle etappes evenveel punten te verdienen, waardoor het vaak bergachtige parcours de klimmers in de kaart speelde. Geen Joaquim Rodríguez, Alberto Contador en Cadel Evans meer, maar Mark Cavendish, Nacer Bouhanni en Arnaud Démare als winnaars van dit nevenklassement.

In vlakke etappes zijn sindsdien meer punten te verdienen dan in de bergetappes. Om het verschil te duiden: de winnaar van een vlakke rit krijgt 50 punten voor het puntenklassement, de winnaar van een bergetappe en een tijdrit ontvangt 15 punten. Voor heuvelachtige etappes is weer een andere puntentelling opgesteld, die 25 punten oplevert voor de winnaar.

Fernando Gaviria won de puntentrui in 2017 – foto: Cor Vos

Daarnaast zijn bij tussensprints punten te halen. Deze vlieger gaat alleen bij de eerste tussensprint van de dag op. Elke etappe kent weliswaar twee tussensprints, maar bij de tweede zijn enkel bonificatieseconden (respectievelijk 3, 2 en 1 seconde) te verdienen. Deelnemers voor de paarse puntentrui moeten dus rekening houden met de eerste tussensprint.

Dit jaar is Made in Italy, ter promotie van Italië in het buitenland en om Italiaanse bedrijven te internationaliseren, de sponsor van de paarse leiderstrui. Die trui wordt ook wel de Maglia Ciclamino genoemd.

Vlakke etappes (Etappes 2, 5, 6, 10, 11, 14, 17, 21)
Aan de finish: 50 – 35 – 25 – 18 – 14 – 12 – 10 – 8 – 7 – 6 – 5 – 4 – 3 – 2 – 1

Heuvelachtige etappes (Etappes 3, 4, 8, 12, 18)
Aan de finish: 25 – 18 – 12 – 8 – 6 – 5 – 4 – 3 – 2 – 1

Bergetappes en individuele tijdritten (Bergetappes 7, 13, 15, 16, 19 + Tijdritten etappes 1, 9, 20)
Aan de finish: 15 – 12 – 9 – 7 – 6 – 5 – 4 – 3 – 2 – 1

Tussensprints (elke eerste tussensprint van de dag)
Bij de eerste tussensprint: 12 – 8 – 6 – 5 – 4 – 3 – 2 – 1

Favorieten

In de Ronde van Italië wint de snelste sprinter niet altijd de puntentrui. De eerste voorwaarde om het paarse kleinood mee naar huis te nemen, is namelijk dat je het einde haalt, en daar ontbreekt de motivatie weleens voor. Doorgaans is de slotweek van de Giro immers loodzwaar, zoals ook dit jaar. Daar komt nog eens bij dat redelijk snel ook de Tour de France start, waar voor sprinters ook weer genoeg te halen is.

Een voordeel voor de sprinters dit jaar: als je het positief bekijkt, zijn er een zevental sprintkansen in deze 106e editie van de Giro d’Italia. Dat is toch wel meer dan ‘gemiddeld’ in Italië. Daar zitten ook een aantal ritten tussen waar de ploegen van sterke puncheurs wel iets kunnen proberen om de pure sprinters overboord te gooien. Het wordt wat dat betreft spannend hoe vaak een compleet peloton gaat sprinten.

Mark Cavendish won een rit in elke Giro die hij reed – foto: Cor Vos

Organisator RCS is maar wat blij dat Mark Cavendish dit jaar opnieuw meedoet aan de Giro d’Italia. De Britse kampioen zat na zijn vertrek bij de ploeg-Lefevere lange tijd zonder ploeg, tot Astana Qazaqstan hem oppikte. De inmiddels 37-jarige Cavendish is met zestien (!) ritzeges tussen 2008 en 2022 de actieve renner met de meeste ritzeges in de Giro. Zes keer eerder stond hij aan de start, en in al zijn deelnames wist hij een rit te winnen.

Op basis van zijn recente prestaties is de kans klein dat Cav dat ook in 2023 flikt – zijn derde plek in de Scheldeprijs was een uitschieter – maar we weten na al die jaren ook dat we de Manx Missile nooit, maar dan ook nooit, moeten uitvlakken. Onze voorspelling? Een ritzege is – als alles goed valt – mogelijk, de puntentrui schier onmogelijk, vooral ook omdat voor Cavendish ook de Tour de France op zijn programma staat.

Mads Pedersen won vorig jaar de puntentrui in de Vuelta – foto: Cor Vos

Dan naar Mads Pedersen, de sprinttroef van Trek-Segafredo in deze Giro d’Italia. De Deen reed een ijzersterk voorjaar met knappe uitslagen in Milaan-San Remo (zesde), Gent-Wevelgem (vijfde), Dwars door Vlaanderen (vijfde), de Ronde van Vlaanderen (derde) en Parijs-Roubaix (vierde). Winnen lukte daar nog niet, maar eerder dit jaar al wel in de Ster van Bessèges en in Parijs-Nice. In de Giro zullen veel ogen op de oud-wereldkampioen gericht zijn.

Hij mag dan van nature niet de snelste sprinter zijn, Pedersen is wel altijd goed voor een ereplaats. En na een zwaardere etappe zal hij de favoriet zijn, mocht hij er nog bij zitten. Met Daan Hoole, Alex Kirsch en Natnael Tesfatsion heeft de Deen goede luitenanten bij zich. Een puntenklassement winnen, dat deed de 27-jarige Pedersen vorig najaar ook in de Vuelta a España. Toen won hij nog eens drie etappes.

Vijf keer reed Fernando Gaviria al de Giro d’Italia en in die jaren eindigde hij al eens als eerste (2017), tweede (2022) en derde (2021) in het puntenklassement. Dit jaar doet hij namens zijn nieuwe ploeg Movistar een gooi naar de paarse trui. Wellicht komt de Colombiaan precies op tijd in topvorm. Hij won al in de Vuelta a San Juan, was tweede in Milaan-Turijn en boekte in de Ronde van Romandië een knappe zege in de slotrit. In dit sprintersveld is er zeker wat mogelijk voor Gaviria, voor wie de Giro voorlopig zijn enige grote ronde is op de kalender in 2023.

Fernando Gaviria in de Ronde van Romandië – foto: Cor Vos

Movistar heeft met Max Kanter nog een rappe man, maar met Gaviria in de ploeg lijkt de Duitser zich vooral in dienst te moeten stellen. Kanter staat in koersen als de Saudi Tour garant voor ereplaatsen, maar in een Giro lijkt hij tekort te komen. Dat is dan weer een voordeel voor Gaviria, die in Kanter een ideale lead-out mee heeft.

Misschien is de sprinter van UAE Emirates op papier wel de snelste van allemaal in deze Ronde van Italië. Dan hebben we het over Pascal Ackermann, in 2019 nog winnaar van de puntentrui. En dat bij zijn toenmalige debuut in de Giro. Ervaring genoeg, maar in 2023 staat de zegeteller van de Duitser nog op nul. Zijn enige podiumplaats van dit jaar behaalde hij in de Bredene Koksijde Classic, waar hij tweede werd. Lukt het hem in de Giro wel? Binnen de ploeg lijkt Ryan Gibbons aangewezen om Ackermann te loodsen in de vlakke finales.

Alberto Dainese won vorig jaar een etappe in Reggio Emilia. Dit jaar leek de Italiaan van Team DSM buiten de grote rondes gelaten te worden, maar hij mag door ziektegevallen en afmeldingen toch opdraven in de Giro. Samen met Marius Mayrhofer, de verrassende winnaar van de Cadel Evans Great Ocean Road Race, is hij de snelle man. Dainese en Mayrhofer maken in dit veld zeker kans op een ritzege, als alles goed valt, maar in de strijd om de paarse trui zijn ze allebei niet constant genoeg.

Kaden Groves won twee keer in Catalonië – foto: Cor Vos

Een gevaarlijke klant voor dit nevenklassement rijdt rond bij Alpecin-Deceuninck: Kaden Groves. De Australische sprinter staat in zijn eerste jaar bij het Belgische team voor zijn debuut in de Giro. Maar een pure sprinter is Groves ook weer niet. Hij is meer te vergelijken met Mads Pedersen, getuige zijn knappe ritzeges in de Ronde van Catalonië (in etappes met bijna 2.500 hoogtemeters) en zijn solozege in een zware Volta Limburg Classic. Kortom, als Groves in de vlakke etappes goed meedoet en in de lastigere sprintritten strijdt om de zege, dan is hij een serieuze kanshebber op het paars.

Mogelijk komt voor hem de concurrentie ook van Down Under, namelijk van landgenoot Michael Matthews. Na een teleurstellend voorjaar, waarin winnen door ziekte nog niet lukte voor Bling, heeft Jayco AlUla ervoor gekozen om hem naar de Giro te sturen. Matthews kan in de zwaardere etappes het verschil maken. Ritten waarin hij waarschijnlijk Pedersen en Groves gaat tegenkomen. Of de Australiër, die ook de Tour gepland heeft staan, de Giro gaat uitrijden? In zijn drie eerdere deelnames stapte hij vroegtijdig af… Wel won hij al twee keer een rit in de Ronde van Italië.

Dan gaan we naar twee outsiders uit het thuisland. Namens Cofidis is dat Simone Consonni en bij AG2R Citroën vinden we Andrea Vendrame. Consonni won dit jaar al in de Saudi Tour, na een lastige finale. Dat lijkt voor hem ook het recept, want op pure snelheid gaat hij waarschijnlijk niet kunnen winnen in dit startveld. Vendrame moet het ook van zwaardere sprintritten hebben, gooit zich er in vlakke etappes vaak tussen en kan bovendien in overgangsritten vanuit een ontsnapping punten pakken.

Kan Michael Matthews het tij keren na een teleurstellend voorjaar? – foto: Cor Vos

Zijn er ook nog Nederlandse of Belgische sprinters aanwezig? Jawel, David Dekker en Arne Marit zijn dan de mannen waar we naar kijken. Dekker lijkt bij de vrijbuitersploeg van Arkéa-Samsic de snelste man en kondigde dit voorjaar aan dat hij na zijn vertrek bij Jumbo-Visma zich weer wil smijten in de sprints. Veel succes leverde dat dit jaar nog niet op. Marit won vorig najaar nog de Sluitingsprijs Putte-Kapellen, maar in 2023 kwam hij nog maar tot drie top-10-noteringen. Niccolò Bonifazio lijkt de sprinter van dienst bij Intermarché-Circus-Wanty.

Dan hebben we nog een reeks spurters die zich in de massasprints zullen mengen, maar waarvan niet verwacht wordt dat zij een rol gaan spelen in dit puntenklassement. Dan noemen we Davide Ballerini (Soudal Quick-Step), Filippo Fiorelli (Green Project-Bardiani CSF Faizanè), Jake Stewart (Groupama-FDJ), Dušan Rajović (Bahrain Victorious) en Attilio Viviani (Corratec).

En er is een categorie heuvelspecialisten met een goed eindschot, die door enkele goede uitslagen in heuvelritten ook hoog in het puntenklassement kunnen komen, zoals Magnus Cort (EF Education-EasyPost), Vincenzo Albanese (EOLO-Kometa) en Andrea Pasqualon (Bahrain Victorious). Vooral Albanese is een interessante naam. In aanloop naar de Giro had hij acht koersdagen, waarbij hij maar twee keer buiten de top-5 eindigde.

Favorieten volgens WielerFlits
**** Mads Pedersen
*** Kaden Groves, Fernando Gaviria
** Michael Matthews, Pascal Ackermann, Magnus Cort
* Simone Consonni, Andrea Vendrame, Mark Cavendish, Vincenzo Albanese