Ze is 38 jaar oud, maar crosslegende Katie Compton werkt deze winter pas voor het eerst in haar carrière een volledig Europees programma af. Alleen voor het Pan-Amerikaans kampioenschap in november en de Amerikaanse titelstrijd begin december keert ze even terug naar de andere kant van de grote plas. Het is opmerkelijk dat Compton pas in een later stadium in haar carrière die stap zet, maar daar heeft ze een paar goede redenen voor. Dat vertelt de Amerikaanse in het Weekendinterview.

We zoeken Compton op in Kalmthout, waar ze tijdens haar Europese campagne bij een – overigens erg gastvrij – gastgezin verblijft. “Een mooi dorpje, én veel crossen zijn dichtbij”, vertelt ze. “Drie kilometer hiervandaan was er vroeger een wereldbeker, en het was daar dat ik in 2007 in contact kwam met de familie waar ik nu verblijf. We konden het goed met elkaar vinden, hadden een fijne tijd en maakten er een jaarlijkse traditie van om hier tijdens het crossseizoen te blijven logeren. Meestal voor slechts een kortere periode, nu dus voor het eerst een hele winter. Het voelt hier intussen toch al als thuiskomen.”

De Amerikaanse moet haar familie en vrienden voor het eerst een hele winter achterlaten. Hoe zwaar weegt dat door? “Op zich valt dat wel mee eigenlijk. Mijn man, die ook als mijn mecanicien fungeert, blijft de hele periode bij mij en dat is enorm belangrijk. We zijn nu veertien jaar samen, hebben een sterke relatie en zijn steun is voor mij echt wel onmisbaar. Wat mijn andere familie betreft, hen zie ik nu eigenlijk niet zoveel minder dan in de Verenigde Staten. Daar woon ik zo’n 2000 mijl van hen, waardoor ik ze misschien een twee- of drietal keer per jaar zie. In die zin is het missen van mijn vrienden veel ingrijpender, omdat ik daar meer contact mee had. Ik praat wel vrij veel met mijn ouders en kan via de sociale media in contact blijven met mijn vrienden. Dat gaat nu wel makkelijker dan tien jaar geleden.”

Rondlopen in grote steden met veel mensen of shoppen, dat is niet echt iets voor mij. Ik blijf liever thuis in alle rust.

Compton komt nu toch al elf jaar aan een stuk voor een periode naar België afgezakt, maar echt goed kent ze het land nog niet, geeft ze toe. “Antwerpen en Brussel heb ik weleens bezocht, naast natuurlijk elk dorpje waar er gecrost wordt. Maar daar blijft het bij. Tijdens het seizoen is het altijd druk en ik ben van nature iemand die het prettig vindt om gewoon thuis op de bank of in de tuin te zitten en daar de rust op te zoeken. Rondlopen in grote steden met veel mensen of shoppen, dat is niet echt iets voor mij. Al zou ik Brugge misschien wel nog eens willen bezoeken, dat lijkt me echt een heel mooie stad.”

Nieuwe uitdagingen
Dat de 14-voudige Amerikaanse kampioene nu voor het eerst de stap zet om de volledige Europese campagne af te werken, is zonder meer opvallend. In het verleden koos Compton ervoor om vooral op haar eigen continent te crossen en, vanaf midden november, zo’n vijf keer over en weer te reizen. “Ik heb verschillende redenen om dat stramien nu te veranderen. Een belangrijke factor is mijn sponsor Trek. Nu het vrouwenveldrijden meer media-aandacht krijgt in Europa en veel wedstrijden live worden uitgezonden, was het heel belangrijk voor hen om mij hier te hebben. Ik heb nu een vast contract bij de DVV Trofee, want die wedstrijden zijn ook via livestream te volgen in Amerika.”

“En dan zijn er nog een aantal andere factoren”, aldus Compton. “Ik heb altijd geprobeerd om de Amerikaanse crosssectie zo goed mogelijk te ondersteunen, en dat vind ik nog altijd heel belangrijk. Maar op den duur, na al die jaren, heb je toch eens nood aan nieuwe uitdagingen. Ik heb veel grote wedstrijden kunnen winnen, maar was nooit top op het WK. Daar moet ik dit jaar beter uit de verf komen. En dan zijn er nog een paar Belgische wedstrijden, zoals Ronse, Zonhoven en bij uitstek de Koppenbergcross, die ik altijd al een keer wilde rijden. Dat zijn misschien wel de zwaarste wedstrijden, maar ook crossen met veel geschiedenis en die op mijn lijf geschreven zijn. Iets om naar uit te kijken.”

Nu het vrouwenveldrijden meer media-aandacht krijgt in Europa, was het belangrijk voor Trek om mij hier te hebben.

Compton zag het bovendien niet zitten om nog zo vaak over en weer te reizen en om te gaan met de bijhorende jetlag. “Op je twintigste kan je misschien nog zonder problemen vijf tot zeven keer per seizoen de oversteek maken, want dan weegt die jetlag helemaal niet zo zwaar door. Ik word nu begin december 39, en dan kan je dat gewoon niet meer aan. Ik zou niet meer voldoende kunnen herstellen tussen de wedstrijden door en dat zou mijn resultaten te zwaar beïnvloeden. Dat zou ik niet willen.”

Het financiële plaatje
Het wordt dus best een grote aanpassing voor Compton, die in België en bij uitbreiding de rest van Europa een totaal andere veldritcultuur vindt dan in de Verenigde Staten. “Hier komen de mensen echt naar buiten om de renners hun strijd te zien leveren, terwijl de amateurs en kinderen in Amerika er ook naar verlangen om zelf op het parcours te kunnen rijden. Het is vaak meer een weekend-gebeuren”, legt ze uit. “Bovendien is het hier veel gemakkelijker om alle toppers aan de start te krijgen, omdat alles zo dicht bij elkaar is. In de Verenigde Staten kan ik het mij zelfs niet voorstellen om met de wagen naar de cross te gaan. Alles ligt daar zo enorm ver uit elkaar, dat je altijd met het vliegtuig moet reizen.”

Dus verschilt ook het financiële plaatje enorm. “Zeker en vast. Naast natuurlijk het hogere startgeld dat je in België kan opstrijken, moet ik nu een beperkt aantal keer het vliegtuig nemen. Elk crossweekend in de Verenigde Staten kost mij zo’n 2.000 tot 2.500 dollar. Als je dat weekend na weekend moet doen, dan telt dat op. Nu blijf ik een hele winter in Europa en kost mij dat in totaal nog geen 10.000 dollar. Vandaar dat ik het moeilijk kan vatten dat Belgische ploegen en renners klagen als ze één keer per jaar voor twee wereldbekers de oversteek moeten maken. Ik deed dat vijf tot zeven keer meer dan zij nu.”

Elk crossweekend in de Verenigde Staten kost mij zo’n 2.000 tot 2.500 dollar. In Europa een hele winter 10.000 dollar.

Als een van de boegbeelden van de internationalisering van de veldritsport, blijft Compton pleiten om meer wedstrijden buiten België te organiseren, in aanwezigheid van de wereldtop. “Als je deze sport wilt laten groeien, dan kunnen we echt niet alleen hier blijven. Ik begrijp enerzijds wel hoe gemakkelijk het is, bijna elke cross is amper een uur rijden met de wagen als je in België woont. Maar anderzijds, als die gewoonte jaar in, jaar uit blijft standhouden, dan blijft deze sport stilstaan. Ik heb nooit een groot probleem gemaakt van veel reizen en je ziet dat veel vrouwen het goede voorbeeld geven. Volgens mij staan vrouwen van nature meer open om te reizen en zijn ze avontuurlijker. Dat zie je nu in de vrouwencross, die veel internationaler is.”

Daarnaast is Compton altijd een van de voorvechtsters van gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de veldritsport geweest. Wat dat betreft, lijkt ze haar slag (deels) thuis te hebben gehaald. “Tijdens de voorbije Amerikaanse wereldbekers was er voor het eerst een gelijkheid in prijzengeld. In andere grote Europese wedstrijden wordt ons prijzengeld opgetrokken, maar eigenlijk zou het overal 50-50 moeten zijn. Zeker nu er, dankzij de steeds groeiende media-aandacht, ook mensen speciaal voor ons naar de cross komen. Onze crossen zijn vaak nog spannender geweest dan de mannelijke variant en we leveren ten slotte evenveel inspanningen om onze job optimaal uit te voeren. Ik zie het wel als een persoonlijk doel om, ook na mijn carrière, voor gelijke rechten te blijven vechten. Niet alleen in het veldrijden, niet alleen in de sport, maar in de hele wereld. Dingen veranderen zo traag, en je moet blijven strijden.”

WK-hiaat opvullen
De 38-jarige Compton denkt liefst nog niet aan het einde van haar carrière. De Amerikaanse veterane heeft nog steeds ongelooflijk veel plezier in wat ze doet. “Ik heb nog een contract van twee jaar met Trek, dus dit en volgend jaar blijf ik sowieso actief in de sport. Daarna volgt er een evaluatie. Trek staat volledig achter mij, en dat is een leuke zekerheid”, zegt ze. “Ikzelf heb nog enorm veel plezier in het koersen en hou gewoon van de uitdaging. Het is een emotioneel rollercoaster. De goede dagen zijn geweldig, maar de slechte dagen zijn verschrikkelijk. Winnen op de Hotond in Ronse was fantastisch, maar in Waterloo moeten rondrijden zonder dat je ook maar iets kan, dat maak ik liefst niet al te veel meer mee. Het is vooral moeilijk om de goede momenten op te moeten geven.”

Die zoveelste trip naar Europa, in de weken vlak voor het WK, heeft mij de afgelopen jaren telkens volledig gebroken.

Maar voor ze stopt, heeft de Amerikaanse nog één belangrijk hiaat op haar palmares in te vullen: een wereldtitel. Ze eindigde wel drie keer tweede en een keer derde. “Ik zou heel graag wereldkampioen worden, maar ik ben op een punt in mijn carrière gekomen dat ik vrede neem met wat ik al heb gehad. Ik heb de indruk dat ik minder om resultaten geef dan vroeger, maar dat wil niet zeggen dat ik niet meer voluit voor mijn sport leef. Ik geef mezelf op het WK toch een goede kans, omdat ik voor het eerst fris en zonder gevolgen van een jetlag aan de start zal staan. Die zoveelste trip naar Europa, vlak voor het WK, heeft mij de afgelopen jaren telkens volledig gebroken. Ik stond nooit fris aan de start. Dat het Amerikaans kampioenschap, waar ik wel naar afreis, nu in december plaatsvindt, helpt enorm.”

Tot slot: ziet Compton opvolging klaarstaan? “Er zijn een aantal vrouwen die momenteel op de goede weg zijn. In de eerste plaats Katie Antonneau. Na een paar moeilijkere jaren, is ze nu klaar om door te breken. Dan heb je ook nog de piepjonge Ellen Noble, pas 22 en in de wereldbeker in Waterloo knap derde. Ik zie in haar de toekomst van de Amerikaanse cross. Als ik kijk naar mezelf: ik denk dat ik pas wedstrijden begon te winnen vanaf mijn 25e. Antonneau komt nu op die leeftijd, en Noble heeft nog een aantal extra jaren om te rijpen. Als ik ooit moet stoppen, zal de Amerikaanse cross dus zeker niet stilvallen.”