Youri IJnsen

• dinsdag 27 juli 2021 om 07:00

Een etmaal nadat de mannen de eeuwige roem verdeeld hebben, staat op dinsdag 27 juli de mountainbikewedstrijd voor de vrouwen op het programma. Op de Izu MTB Course zoeken we een opvolgster voor de Zweedse Jenny Rissveds. Wie pakt er op de Olympische Spelen in Tokio 2021 nu het goud? WielerFlits blikt vooruit!

Historie

In de jaren zeventig van de vorige eeuw begon het mountainbiken te groeien. Bakermat van de sport is Californië in de Verenigde Staten. Niet dat er voor die tijd niet offroad werd gefietst, maar destijds werd er in die staat voor het eerst een fiets ontwikkeld met dikke banden, een snel schakelmechanisme, drum brakes en vering in de voor- en achtervork. Het bleek een gouden zet en de mountainbikesport was geboren. In 1983 werd in de Verenigde Staten het eerste nationale kampioenschap ter wereld gehouden, waarna het enthousiasme oversloeg naar Europa en Australië. De UCI omarmde de sport en organiseerde in 1990 het eerste WK.

Zes jaar later maakte de sport ook haar debuut op de Olympische Spelen van Atlanta, uiteraard ook in de Verenigde Staten. Destijds waren de wedstrijden nog veel langer en ook een stuk minder technisch. In de eerste editie was de Canadese Alison Sydor de grote favoriete, want zij had dat seizoen vijf van de zes Wereldbekers op haar naam geschreven en was al drie jaar lang de regerend wereldkampioene. Ze was die dag echter niet opgewassen tegen de Italiaanse Paola Pezzo, die al na een derde wedstrijd de leiding had genomen. Het bleek een opmaat naar een gouden periode van haar. Na de Spelen won Pezzo tot eind 1997 al haar wedstrijden.

Paola Pezzo – hier haar tweede wereldtitel aan het vieren – is recordhouder – foto: Cor Vos

De Italiaanse kon in die tijd door haar opvallende verschijning rekenen op veel media-aandacht. Ze werd in 1999 nog wel Europees kampioene, maar voor titelprolongatie in Sydney 2000 was ze een outsider. De Zwitserse Barbara Blatter (winnares Wereldbekker) en de Spaanse wereldkampioene Margarita Fullana waren op voorhand de belangrijkste kandidates voor de olympische titel. Pezzo slaagde echter opnieuw voor haar cursus als reuzendoder en won opnieuw het goud, voor Blatter en Fullana. Elsbeth Vink (vijfde in Atlanta) en Corine Dorland hielden in die tijd de Nederlandse eer hoog. Vink behaalde die zelfde plek overigens ook in Athene 2004.

In dat jaar wist de topfavoriete wél te winnen. Gunn-Rita Dahle Flesjå uit Noorwegen zegevierde in 2003 en 2004 (een jaar later ook nog) in de Wereldbeker, werd in die jaren vier keer op rij Europees kampioen en drie keer wereldkampioen. Ze maakt haar status in Athene dus helemaal waar; Pezzo was ook opnieuw van de partij, maar zij haalde ditmaal de finish niet. Opvallende namen in de Griekse uitslag destijds waren ook Sabine Spitz (brons), Sydor (vierde) en Maja Włoszczowska (zesde). De Duitse Spitz veroverde vier jaar later in Peking de titel, toen de koers voor het eerst de afstand had die ze nu ook heeft. Włoszczowska veroverde dit keer zilver.

Gunn-Rita Dahle Flesjå blinkt met goud in Athene – foto: Cor Vos

In 2012 vervolledigde Spitz haar collectie medailles met een zilveren exemplaar. De Duitse moest als titelverdediger alleen Julie Bresset uit Frankrijk laten voorgaan. Na Susan DeMattei veroverde Georgia Gould pas de tweede Amerikaanse medaille ooit op dit onderdeel, terwijl de mountainbikesport toch in dat land haar oorsprong vindt. Belgische en Nederlandse deelnemers deden in dat jaar niet mee; zij hadden zich niet geplaatst. Dahle Flesjå haalde er net als vier jaar eerder de finish niet. Ze is wel gedeeld recordhoudster wat betreft het aantal starts. Ze was erbij in 1996, de door haar gewonnen editie van 2004, 2008, 2012 én 2016. Ook Spitz startte vijf keer van 2000 tot 2016.

Laatste winnaars olympisch goud
2016: Jenny Rissveds
2012: Julie Bresset
2008: Sabine Spitz
2004: Gunn-Rita Dahle Flesjå
2000: Paola Pezzo
1996: Paola Pezzo

Vorige editie

In Rio de Janeiro stonden 29 rensters aan de start die een gooi deden naar de olympische titel. Vanuit de start was het de Zwitserse Linda Indergand die uit de startblokken schoot op het parcours voor de wat meer klimmende types. Achter haar maakte toenmalig toptalent Jenny Rissveds indruk. Na jarenlang imponerende resultaten te hebben neergezet in de jongerencategorieën, liet ze zich in 2016 meteen gelden in de Wereldbeker bij de elites. Ze won de manche over het klimparcours in Lenzerheide en pakte vlak voor de Spelen de wereldtitel bij de beloften. De Zweedse leidde ietwat verrassend de achtervolging.

Na twee rondes had Indergand een voorsprong van tien tellen, maar in de derde ronde sloten Rissveds, dat andere toptalent Jolanda Neff en de ervaren Maja Włoszczowska aan. De Zweedse begon halfweg koers druk te zetten en dat kostte Indergand de kop. Op de lange klim in de vierde van zes rondes plaatste Rissveds een volgende versnelling. Daarmee blies Neff zich volledig op. Op twee rondes van het einde was duidelijk dat het zou gaan tussen Rissveds en Włoszczowska. De Poolse was taai, maar de jonge Zweedse bleef bergop aanvallen. Toen ze eenmaal een gaatje hat, brak het verzet van de Poolse op de lange klim.

Olympische Spelen 2016
Mountainbike Crosscountry vrouwen (29,6 kilometer)
Jenny Rissveds in 1u30m15s
Maja Włoszczowska +37s
Catharine Pendrel +1m26s
4. Emily Batty +1m28s
5. Kateřina Nash +2m10s
15. Anne Terpstra +6m18s
21. Githa Michiels +10m08s
Volledige uitslag
Wedstrijdverslag 2016

Rissveds verraste de toppers in 2016 – foto: Cor Vos

Parcours

De mountainbikewedstrijden vinden niet plaats in Tokio, maar op het terrein van het Japanse wielercentrum in de stad Izu (prefectuur Shizuoka). Daar is een parcours uitgetekend van 4,1 kilometer lang met daarin per ronde 150 hoogtemeters. Het precieze aantal rondes zal de organisatie nog bepalen, maar waarschijnlijk zijn dat er zeven. De omloop is een speeltuin voor de intervaltypes. Het is vrijwel nergens vlak en rechtdoor, maar het gaat constant op en af met veel draaien en keren. Een beetje de Amstel Gold Race in het klein, misschien. Ook vinden we in Izu geen lange beklimmingen terug. Explosief werk, dus.

Na een brede startstrook beginnen de mountainbikers meteen aan een steil klimmetje, gevolgd door twee lijnen en een bredere afdaling. Hier is in de openingsronde genoeg ruimte te vinden om je positie te kiezen. De eerste singletrack volgt pas op het eerste wat langere klimmetje van de dag. Inhalen is daar niet mogelijk en ook in de afdaling zet die singletrack zich door totdat je de eerste kilometer van het parcours gehad hebt. Vervolgens komt de eerste rock garden aan bod, waarbij de renners met serieuze hoogteverschillen te maken krijgen. In drie trappen gaat het vrij steil over grote rotsblokken naar beneden.

Er is daar ook sprake van een B-lijn, die doorgaans iets makkelijker is. Het nadeel daarvan is dat je er zo’n tien seconden mee verliest en dat is killing op dit parcours, dat nauwelijks rustmomenten kent. Na de materiaalzone duiken de mountainbikers opnieuw het bos in. Daar snellen ze door de bomen door, waarbij ze voor veel verschillende lijnen kunnen kiezen en te maken krijgen met off camber-paden (schuin aflopende stroken, in de breedte). Na een heel steile afdaling, volgt dan een – voor Tokio-begrippen – wat langere klim. Deze klim is zeker naar de top toe iets breder, waardoor er voor de atleten ruimte is om in te halen.

Vervolgens volgt er een wat langere, snelle en technische afdaling over een aantal obstakels, rotsblokken en boomwortels. Eenmaal aan het einde moet je opnieuw snelheid maken, want kort daarna wacht de Sakura Drop met op de achtergrond Mount Fuji. Je rijdt hier op een aantal grote keien af, waarna je gelanceerd door de lucht vliegt. Het hoogteverschil bedraagt hier toch ruim anderhalve meter en je springt in een blind gat. Vervolgens duik je na de landing een razendsnelle afdaling in met een aantal jumps en double jumps. Daarna volgt een ietwat langer, vlak stuk. Hier kun je eventjes kort recupereren en wat water drinken.

Daarna moeten de rensters zich opmaken voor de Wasabi-sectie, het zwaarste klimmetje van het parcours. Daar kunnen de klimmers onder de mountainbikers wellicht iets forceren, want het is behoorlijk steil. Enig nadeel is dat ook deze helling opnieuw niet heel lang is. De afdaling is wel aan de lange kant en is deze keer wel heel technisch met veel bochten kort op elkaar. Eenmaal beneden volgt een langer recht stuk, dat tegen het einde vals plat omhoog loopt en uitmondt in de materiaalzone. Daarna duiken de rensters weer het bos in en beginnen ze andermaal aan een kort klimmetje. Deze loopt best goed en is niet heel lastig.

Eenmaal boven moeten de mountainbikers zich in de tweede rock garden smijten. Deze is beduidend minder lastig dan de rock garden aan het begin van de omloop. Eenmaal via de rotsblokken beneden gekomen, rijden de rensters af op een stapel keien. Die moet je vol op rijden en ook weer vol af, zonder te zien wat zich daarachter bevindt. Vervolgens begint een langere, makkelijke, soepele en snelle afdaling. Je kunt hier niet freewheelen, want door de obstakels en bochten moet je je concentratie blijven vasthouden. Tot slot volgt er nog één steil klimmetje vlak voor de finishstrook. Daardoor begin je de eindsprint nagenoeg vanuit stilstand. De laatste tientallen meters naar eeuwige roem lopen valsplat omhoog.

Bekijk deze video en analyse, waarin Bart Brentjens de details van het parcours tot in de puntjes bespreekt.

Aantal ronden: 7
Afstand: 28,7 kilometer
Hoogtemeters: 1.050
Start: 08.00 uur / 15.00 uur
Finish: tussen 09.30-10.00 uur / tussen 16.30-17.00 uur

Favorieten

Bij de vrouwen valt het op dat de toppers vaak meer dan tien jaar meegaan. Denk aan Sydor, Dahle Flesjå, Spitz, Fullana, Irina Kalentieva, Catherine Pendrel én Włoszczowska. Die laatste twee zijn ook dit jaar opnieuw van de partij, maar het ligt niet in de lijn der verwachting dat de 40-jarige Canadese en de 37-jarige Poolse – in Rio nog goed voor respectievelijk brons en zilver – ook in Tokio meedoen voor de titel. Nee, normaal gesproken gaat de gevestigde orde die rondom hun dertigste levensjaar zijn, hier de dienst uitmaken. Het parcours is echter uitdagend, veeleisend en technisch. Verrassingen liggen daardoor op de loer dinsdag.

Lecomte is dit jaar ongenaakbaar – foto: Cor Vos

Dat is wel buiten Loana Lecomte gerekend. De gevestigde orde gaat een zware dobber hebben aan dit toptalent. De 21-jarige Française werpt zich met haar resultaten dit seizoen op tot de absolute topfavoriete. De renster van Massai realiseerde in de Wereldbeker tot op heden een clean sweep: ze won ze alle vier en met overmacht. Sterker nog: Lecomte verloor dit seizoen alleen nog maar shortraces. Op de olympische afstand is ze dit seizoen ongeslagen. Daarnaast is ze regerend Europees- en wereldkampioene bij de beloften. Kortom: het moet gek lopen wil de jongeling uit Annecy de titel niet pakken.

Pauline Ferrand-Prevot werd vorig jaar wereldkampioene in Leogang – foto: Cor Vos

Haar grote concurrente komt uit eigen land. Pauline Ferrand-Prevot is nog altijd slechts 29 jaar ‘oud’, maar de Française geldt wel als een van de grootsten in de wielersport. PFP werd de eerste ooit die in alle drie de belangrijkste disciplines regerend wereldkampioene was. In 2015 pakte ze de regenboogtrui zowel op de racefiets, de crossfiets als op de mountainbike. In die laatste discipline werd ze de laatste twee jaar ook wereldkampioene. De renster van Absolute-Absalon bokst al het hele seizoen tegen Lecomte op, maar kon nog niet winnen. Op de Spelen stelde ze in Londen en Rio zwaar teleur. Is het de derde maal scheepsrecht?

Rissveds heeft de weg omhoog weer gevonden – foto: Cor Vos

Waar Lecomte geldt als absolute topfavoriete, was dat in 2016 niet zo voor Jenny Rissveds. Ze was destijds de sterkste, maar o zo jong. In de jaren erna kon ze de hooggespannen verwachtingen niet aan en dat leidde in februari 2018 zelf tot een breuk met haar toenmalig werkgever en topteam Scott-Odlo. Nadat Rissveds in het najaar van 2019 in Lenzerheide haar eerste Wereldbeker won sinds 2016, heeft ze afgerekend met de twijfels. De 27-jarige Zweedse staat weliswaar ‘pas’ 31^ste op de UCI Ranking, maar tijdens de laatste Wereldbekers in Leogang en Les Gets werd ze tweede achter Lecomte. Talent verdwijnt nooit, opgepast!

Richards kennen we ook uit de cross – foto: Cor Vos

In Groot-Brittannië hebben ze bij de mannen met Tom Pidcock een equivalent van Mathieu van der Poel. Bij de vrouwen hebben ze dat bij twee van de drie disciplines ook ten opzichte van Ferrand-Prevot. Evie Richards doet namelijk in het mountainbiken en het veldrijden met de beteren ter wereld mee. De 24-jarige renster van Trek Factory Racing werd in het veld twee keer wereldkampioene bij de beloften en bij de junioren veroverde ze al eens zilver op de mountainbike. De Britse voelt zich als een vis in het water op dit parcours. Met haar vorm zit het ook goed: Richards werd derde in Les Gets en daar kun je jezelf niet verstoppen.

Neff wint hier de GP Sven Nys 2019 – foto: Cor Vos

Zwitserland is een land dat het van origine uitstekend doet als mountainbikenatie. Het Alpenland rekent in Japen opnieuw op de kunsten van Jolanda Neff. De 28-jarige mountainbiker van Trek Factory Racing maakte een stormachtige ontwikkeling door, door als belofte drie keer de wereldtitel te grijpen. Ook bij de elite zette ze haar opmars als toptalent door. Sinds 2015 werd ze vier keer Europees kampioene, won ze drie keer de Wereldbeker en werd ze in 2017 ook wereldkampioene. Sinds haar zware ongeluk eind 2019, heeft de Zwitsers kampioene moeite om datzelfde niveau te halen. Meer ze geeft Neff-er nooit niet op en vindt in Izu een parcours op haar maat. Wat heet: in 2019 won ze hier het Test-event. Wel brak ze haar hand nog een dikke maand geleden.

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door Bec McConnell (Henderson) (@becmcconnell)

Net als haar man Daniel komt ook Rebecca McConnell in actie tijdens deze Olympische Spelen. Ze nam onder haar meisjesnaam Henderson eerder al deel in 2012 en 2016. Waar ze destijds niet in de buurt kwam van eremetaal, kan ze nu weleens dichtbij zitten. De 29-jarige Australische is de huidige nummer drie op de UCI Ranking en veroverde afgelopen seizoen brons op het WK in het Oostenrijkse Leogang. Tijdens de Wereldbeker daar dit jaar – half juni – werd ze tweede achter Lecomte. De Australische kan op veel verschillende parcoursen uit de voeten, wat haar altijd een geduchte en niet te onderschatten concurrente maakt.

Anne Terpstra is zeer technisch aangelegd – foto: Cor Vos

Ook bij de vrouwen is er serieus kans op Nederlandse eremetaal. Op papier is Anne Terpstra daarvoor de grootste kanshebster. De 30-jarige Zeeuwse – geen familie van wegrenner Niki Terpstra – is meervoudig Nederlands kampioene en veroverde op het EK van 2020 zilver. Een jaar eerder werd ze tijdens het Test-event op dit parcours derde. Terpstra staat in het circuit bekend om haar goede techniek en dat is op de Izu MTB Course geen overbodige luxe. De tot voor kort nummer drie op de UCI Ranking werd vorig jaar twee keer tweede in de dubbele Wereldbeker in Nové Město, dat het dichtst bij dit parcours in de buurt komt.

Anne Tauber op archiefbeeld – foto: KNWU

Op papier zou Terpstra – ze mag ook starten op de eerste rij – dus de vrouw moeten zijn die voor een medaille kan zorgen. In de praktijk zou het echter zo maar de andere Anne kunnen zijn, Anne Tauber. De geboren Noord-Hollandse en getogen Drentse (26) ziet haar vorm de laatste maanden gestaag stijgen. In Nové Město werd ze half mei al tiende en tijdens de laatste Wereldbeker voor de Spelen werd ze zesde in Les Gets. Als het zoals insiders denken op een overlevingstocht aankomt in Japan, dan komt Tauber vanzelf bovendrijven. In de winter schaatst ze marathons, dus uithoudingsvermogen heeft ze zeker. In 2018 won ze de Alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee.

Courtney werd in 2018 wereldkampioene in Lenzerheide – foto: PhotoPress.be

Waren de Olympische Spelen in 2020 geweest, dan was waarschijnlijk Kate Courtney de grote favoriete geweest en had Lecomte misschien niet eens meegedaan. De 25-jarige Amerikaanse won in 2019 namelijk drie Wereldbeker-manches. Dat deed de renster van Scott-SRAM in de regenboogtrui, want eind 2018 kroonde Courtney zich tot wereldkampioene crosscountry. Het ene jaar is echter het andere niet. De Amerikaanse is gezakt naar de 25^ste plaats op de UCI Ranking, maar vindt in Japan wel een parcours waarin zij zich als een vis in het water voelt. Kan Courtney verrassen en haar oude zelf terugvinden?

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door Haley Batten (@haley.batten)

Mocht dat niet lukken, dan hebben de Verenigde Staten nog een tweede troef in handen. Dat is de 22-jarige Haley Batten. Zij rijdt voor Trinity Racing, zeg maar het SEG Racing Academy van zaakwaarnemer Andrew McQuaid. De Amerikaanse geldt als een van de grotere talenten binnen de sport en juist op parcoursen die om stuurvaardigheid vragen, kan Batten heel goed uit de voeten. Vorig jaar werd ze vierde op het WK U23 en dit jaar rijdt ze haar eerste Wereldbekers bij de elite. Dat doet ze allerminst onaardig. In Nové Město werd ze half mei tweede, een week eerder was ze in Albstadt ook al derde. Een echte dark horse.

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door Sina Frei (@freisina)

De Amerikaanse vrouwen mogen met drie vrouwen starten, net als Zwitserland. Wat dat betreft had ook de laatste ster zo maar naar een renster uit dat land kunnen gaan. Daarbij moet je vooral denken aan Sina Frei. De 24-jarige mountainbiker van Specialized Racing geldt als een van de grote talenten in de sport. In al haar beloftejaren – van 2016 tot en met 2019 – werd ze Europees kampioene. Daarnaast werd ze ook twee keer wereldkampioene én pakte ze op de andere WK’s het zilver. Dit seizoen presteert ze heel constant en eindigde ze veelal tussen plaats zeven en elf in de Wereldbekers. Op een goede dag is veel mogelijk, zeker gezien het feit dat ze hier in 2019 tweede werd tijdens het Test-event.

Stigger werd in eigen stad wereldkampioene – foto: Cor Vos

Haar landgenote Linda Indergand reed tijdens de Spelen in Rio de eerste twee rondes solo aan kop. Zij is een meer klimmend type en komt op de explosieve hellingen in Izu waarschijnlijk tekort ten opzichte van de topfavorieten. Dat explosieve ligt Laura Stigger dan weer een stuk beter. De 20-jarige Oostenrijkse is ook zo’n toptalent. In haar geboortestad Innsbruck werd ze in 2018 bijvoorbeeld ook al wereldkampioene op de weg bij de junioren. Ze maakte dit jaar de overstap naar de elite en komt met name in de Wereldbekers al heel goed voor de dag. Misschien dat deze Spelen te vroeg komen, maar voor hetzelfde geld treedt ze in de voetsporen van Rissveds.

Belomoina is ploeggenote van Tauber bij het team van Bart Brentjens – foto: Cor Vos

Hoewel Ronja Eibl van een iets minder groot kaliber is dan bijvoorbeeld Stigger en Frei, geldt ook de 21-jarige Duitse als een van de vrouwen voor de toekomst. Zij komt uit voor Alpecin-Fenix, maar voor haar lijkt Tokio wel een podium waarbij zij vooral moet leren voor volgende deelnames. Een andere outsider voor het eremetaal is Yana Belomoina uit de stal van Bart Brentjens, het CST PostNL Bafang MTB Racing Team. De 28-jarige Oekraïense komt goed tot haar recht in omlopen zoals die er in Izu liggen. Als alles goed valt, kan zij zo maar verrassen. Dat geldt niet voor 38-jarige ervaren rot Githa Michiels, de enige Belgische aan het vertrek.

Belgisch’ hoop Githa Michiels – foto: Cor Vos

Favorieten volgens WielerFlits
**** Loana Lecomte
*** Pauline Ferrand-Prevot, Jenny Rissveds
** Evie Richards, Jolanda Neff, Rebecca McConnell
* Anne Terpstra, Anne Tauber, Kate Courtney, Haley Batten

Website organisatie

Volgorde startrijen (38 deelnemers)
Eerste rij
Pauline Ferrand-Prevot (1)
Rebecca McConnell (2)
Anne Terpstra (3)
Jolanda Neff (4)
Loana Lecomte (5)
Kate Courtney (6)
Sina Frei (7)
Eva Lechner (8)

Tweede rij
Yana Belomoina (9)
Janika Lõiv (10)
Jenny Rissveds (11)
Anne Tauber (12)
Githa Michiels (13)
Evie Richards (14)
Haley Batten (15)
Laura Stigger (16)

Derde rij
Daniela Campuzano (17)
Rocio del Alba García (18)
Linda Indergand (19)
Catherine Pendrel (20)
Maja Włoszczowska (21)
Jitka Čábelická (22)
Tanja Žakelj (23)
Erin Huck (24)

Vierde rij
Ronja Eibl (25)
Elisabeth Brandau (26)
Caroline Bohé (27)
Candice Lill (28)
Haley Smith (29)
Malene Degn (30)
Sofia Gómez (31)
Jaqueline Mourão (32)

Weer & TV

Het is in Izu behoorlijk heet op het moment en ook de luchtvochtigheid kan de deelnemers problemen bezorgen. Verschillende weerstations voorspellen dinsdagmiddag Japanse tijd veel kans op zon, waarbij de temperatuur op z’n hoogst 27 graden Celsius is. Regen valt er niet en er staat slechts een zwakke wind. Heel ander weer dan de Europese rensters gewend zijn en dus kan dat voor problemen zorgen.

Er kan echter nog het een en ander veranderen, want er is een tropische storm op komst. Het is nu nog onduidelijk waar en wanneer deze storm aan landt komt en of de mountainbike-wedstrijden hier eventueel last van hebben of niet.

Voor wie de wedstrijden wil volgen is er goed nieuws. De NOS, Sporza en Eurosport zenden de titelstrijd allemaal uit. De uitzendingen beginnen vroeg, want de start van de wedstrijd is in Nederland en België om 08.00 uur. Voor de werkende mensen die niet live kunnen kijken, biedt WielerFlits een oplossing middels een liveblog. Daarin kun je via de chat ook het wedstrijdverloop bespreken.