Youri IJnsen

• maandag 15 augustus 2022 om 19:00

Special Eerder dan hij had gehoopt, heeft Tom Dumoulin maandag 15 augustus een punt achter zijn imposante carrière gezet. De 31-jarige kopman van Jumbo-Visma zou er aan het einde van het jaar mee stoppen, maar de koek is op. Daarmee komt er een eind aan de loopbaan van een van de beste Nederlandse wielrenners ooit. WielerFlits zet zijn hoogte- en dieptepunten op een rij.

• Dit artikel verscheen eerder op zondag 5 juni 2022

Tom Dumoulin (Maastricht, 11 november 1990) maakt pas op 15-jarige leeftijd kennis met de racefiets. Pas nadat hij uitgeloot was voor de studie geneeskunde, besluit de Limburger – zoon van academici – zich op het wegwielrennen te storten. Na relatief onzichtbare jaren als junior, maakt hij in 2009 de transitie naar de beloften bij PPL-Belisol. Een jaar later gaat die ploeg verder als Parkhotel Rooding. Tot zijn eigen verbazing roept toenmalig bondscoach Aart Vierhouten hem op voor de GP Costa Azul, een driedaagse UCI Nation’s Cup U23-koers in Portugal. Dumoulin wil er voor een ritzege gaan en leent een tijdritfiets van een vriend.

Winst in de individuele tijdrit van de Giro d’Italia voor beloften van 2010 – foto: Cor Vos

De Portugese rittenkoers eindigt namelijk met een individuele chrono. De Limburger wordt in de eerste etappe tweede, gevolgd door een negende plek in de tweede rit. Dan volgt de tijdrit op een fiets waarop hij pas één keer gereden heeft. Dumoulin wint niet alleen de tijdrit, maar ook de ronde. Het startschot van zijn carrière. Nog datzelfde seizoen wint hij de individuele tijdrit in de Ronde van Italië voor beloften en eindigt hij op het WK in het Australische Geelong als zevende op het WK tijdrijden U23. Het Zwitserse Cervélo TestTeam biedt hem zelfs een profcontract aan, maar dat vervalt als die ploeg ophoudt te bestaan.

Dumoulin kiest vervolgens voor de opleidingsploeg van Rabobank. Hij wint weliswaar de vermaarde beloftenkoers Le Triptyque des Monts et Chateaux en eindigt als zestiende in de Ronde van de Toekomst, toch rijdt hij dat jaar vooral in dienst van toenmalige toptalenten Wilco Kelderman, Jetse Bol en Coen Vermeltfoort. Als Merijn Zeeman – toen nog sportief manager bij Skil-Shimano – bij Harold Knebel polst welke renners doorstromen naar de profploeg van Rabobank, krijgt hij Bol en Vermeltfoort als antwoord. Zeeman handelt snel en haalt Ramon Sinkeldam én Dumoulin naar de ploeg die in 2012 Project 1t4i gaat heten.

In 2012 in de wit-groen-zwarte kleuren van Project 1t4i – foto: Cor Vos

2014: Het jaar van de doorbraak

Na enkele veelbelovende resultaten in zijn jaren als neoprof, breekt Dumoulin op het hoogste podium definitief door in 2014. Alleen toenmalig wereldkampioen Tony Martin houdt hem van de zege in de Ronde van België en dat blijkt een opmaat naar meer. Dumoulin kroont zich een maand later voor het eerst tot Nederlands kampioen tijdrijden. In het rood-wit-blauw kan alleen diezelfde Martin de dan 23-jarige Dumoulin verslaan in de slottijdrit van de Tour de France. Er volgt een ijzersterk najaar met een nieuwe podiumplek in de Eneco Tour (dat deed hij een jaar eerder ook al), een tweede plaats in de GP Québec en brons op het WK tijdrijden in Ponferrada. Zijn eerste vier profzeges zijn een feit.

2015: Cumbre del Sol maakt van tijdritspecialist een ronderenner

In het jaar 2015 probeert hij te kijken hoe hij het ervan afbrengt als ronderenner. Een eerste test in Parijs-Nice valt door ziekte in het water, maar in de Ronde van Zwitserland bewijst hij zichzelf. De Limburger eindigt er als derde in het eindklassement, waarna hij zich vol richt op de openingstijdrit van de Tour in Utrecht. Voor het eerst in ruim twintig jaar wil de tijdrijder weer eens een Nederlandse gele trui bewerkstelligen. Nadat hij op het NK tijdrijden een eerste opdoffer te verwerken kreeg (vierde), zijn er ook in de Tour vier man sneller. Zijn gele droom gaat definitief de prullenbak in als hij in de derde rit zijn sleutelbeen breekt bij een val.

Een uitbarsting van blijdschap op Cumbre del Sol in de Vuelta a España van 2015 – foto: Cor Vos

Zonder een gedegen voorbereiding trekt hij daarna naar de Ronde van Spanje. In de eerste ritten is hij veel beter dan verwacht en op de vijfde dag verovert hij de rode leiderstrui. Een rit daarna moet hij die wel inleveren, maar dan breekt rit negen aan. Dumoulin verbaast vriend en vijand door lang bergop mee te gaan op de Cumbre del Sol. De Limburger plaatst in de slotfase een demarrage, maar in de laatste paar honderden meters halen topfavorieten Chris Froome en Joaquim Rodríguez hem terug. Dumoulin haalt echter nog een keer de sloophamer boven en passeert beiden een tweede keer: ritwinst plus de rode leiderstrui.

De renner van dan Giant-Alpecin besluit om vol voor het klassement te gaan. Pas op de voorlaatste dag – een bergrit – lukt het de klimmers om de tijdritspecialist uit het rood te rijden. Hij eindigt uiteindelijk als zesde in het eindklassement, maar de ronderenner Tom Dumoulin is geboren.

2016: Roze in Apeldoorn, Tourritten en olympisch zilver

Met het oog op de Olympische Spelen besluit de Nederlander zich in 2016 opnieuw te focussen op het tijdrijden. Na een voorjaar zonder uitschieters, behaalt hij in Apeldoorn zijn eerste grote doel. Dumoulin pakt – weliswaar zeer nipt tegen de dan opzienbarende Primož Roglič – de roze leidertrui in de Giro d’Italia door de openingstijdrit te winnen. In de dagen nadien blijft hij leiden en ook in de eerste lastige etappes kan hij wedijveren met de klassementsrenners. Nadat hij door ongunstige weersomstandigheden in de tweede tijdrit het roze niet kon heroveren, speelt een zitvlakblessure hem in de eerste bergrit parten. Hij geeft op en verlegt zijn focus naar de Tour de France.

Dumoulin trotseert weer en wind op Andorra Arcalis in de Tour de France van 2016 – foto: Cor Vos

Nadat hij in Middelharnis zijn Nederlandse titel tijdrijden heroverde, gaat hij opnieuw voor geel in de openingsdagen van de Tour. Nadat hij in de vijfde etappe al vroeg moet passen in het Centraal Massief, richt Dumoulin zich op ritzeges. Vier dagen later soleert de Limburger vervolgens in de regen en hagel naar winst op Andorra Arcalis, de koninginnenrit van de Tour dat jaar. Vijf dagen later zet hij ook de eerste individuele tijdrit naar zijn hand. Nadat hij in de tweede chrono alleen Chris Froome moest voorlaten, krijgt hij een enorme tegenvaller te verwerken in de negentiende etappe: bij een val breekt Dumoulin zijn spaakbeen.

Daarmee komt het hoofddoel van hem in gedrang. Twintig dagen later staat immers zijn hoofddoel op het programma: de olympische tijdrit in Rio de Janeiro. Dankzij een speciaal ontworpen spalk kan hij – ondanks een gebroken spaakbeen – toch deelnemen aan de Olympische Spelen. Op een heuvelachtig terrein kan hij door zijn gebrekkige voorbereiding niet voorkomen dat Fabian Cancellara zijn tweede olympische titel in de wacht sleept. Ondanks dat Dumoulin teleurgesteld is met zilver, zegt hij tegelijkertijd trots te zijn.

Zilver in de olympische tijdrit van de Spelen van 2016 in Rio – foto: Cor Vos

2017: De eerste Nederlandse Giro-winnaar en wereldkampioen tijdrijden ooit

In 2017 gaat Tom Dumoulin verder met waar hij in 2015 geëindigd was: ontdekken waar zijn grenzen liggen in een eindklassement van een grote ronde. Hij maakt een doel van de Giro en gaaat meer bergop trainen. Na een sterk voorjaar begint hij als outsider voor het podium aan de Ronde van Italië. Nadat hij de eerste ritten zonder kleerscheuren doorkwam en op de Etna zelfs aanviel, moet hij in de negende rit met aankomst op Blockhaus de beste klimmers laten gaan. Op eigen tempo achterhaalt hij hen echter één voor één, om na Nairo Quintana en Thibaut Pinot als derde te eindigen. Dumoulin werkt zich op naar plek drie in de stand.

De tiende etappe is vervolgens een tijdrit van bijna veertig kilometer. De kopman van Giant-Alpecin wint soeverein, verovert de roze leiderstrui en zet naaste belager Quintana op bijna tweeënnhalve minuut achterstand. Het is vervolgens uitkijken naar de veertiende rit, met aankomst op Oropa. Waar Dumoulin in de eerste bergetappes nog geen zekere indruk gaf, laat hij op Oropa zien dat hij volledig is omgebouwd tot klassementsrenner. De Nederlander toont zich onoverwinnelijk, zet al zijn concurrenten een hak en wint. In de ritten erna komt Quintana steeds dichter, met een afsluitende tijdrit in het achterhoofd.

Maar dan schijt heel Nederland plots zeven kleuren. Dumoulin komt in de koninginnenrit over de Stelvio amper in de problemen, als hij op 32 kilometer voor het einde ineens de berm instuurt. De Nederlander kampt met darmproblemen en diarree. Hij verliest een minuut en negen seconden op Quintana, die hem uit het roze rijdt. In de twintigste rit wint de Colombiaan nog eens vijftien tellen, waardoor Dumoulin de slottijdrit op een vierde plaats begint met 53 seconden achterstand op Quintana. In Milaan achterhaalt de Nederlander echter Pinot, Vincenzo Nibali én Quintana na een ijzersterke tijdrit. Zondag 28 mei 2017 gaat daarna de boeken in als de dag dat Tom Dumoulin als eerste Nederlander ooit de Giro d’Italia weet te winnen, nota bene de honderdste editie van de Ronde van Italië.

Na een nieuwe Nederlandse titel tijdrijden werkt Dumoulin toe naar zijn volgende doel: het WK tijdrijden in het Noorse Bergen, waar de titelstrijd eindigt op een klim. Kortom, de perfecte tijdrit voor Dumoulin. Nadat hij eerst de BinckBank Tour op zijn naam schrijft en met Team Sunweb de wereldtitel voor merkenteams in de ploegentijdrit pakt, begint hij als topfavoriet aan het WK tijdrijden in Bergen. In een kletsnat Noorwegen haalt de Nederlander uit en rijdt hij Roglič op 57 seconden en Froome op bijna anderhalve minuut achterstand. Dumoulin is nu ook de eerste Nederlandse wereldkampioen tijdrijden ooit.

Dumoulin grijpt naar zijn hoofd: wereldkampioen tijdrijden van 2017! – foto: Cor Vos

2018: Een ongeziene dubbel

In 2018 kiest Dumoulin opnieuw voor de Giro d’Italia, waar hij zijn titel wil verdedigen. Zijn voorbereiding is identiek aan die van een jaar eerder. De openingstijdrit in Jeruzalem zet hij na een vrij onzichtbaar voorjaar naar zijn hand, maar het roze verliest hij een dag later aan Rohan Dennis. De Nederlander blijft tweede, ook na de eerste bergopaankomst op de Etna. Daar verovert Simon Yates de leiderstrui. Wat de Nederlander daarna ook probeert, de Brit lijkt quasi-onklopbaar. Tot de negentiende etappe, waar Yates na een zwak moment een dag eerder op Prato Nevoso volledig door het ijs zakt. Dumoulin staat dan op pole position.

In de regenboogtrui op weg naar winst in de openingstijdrit van de Giro van 2018 – foto: Cor Vos

Maar dat is buiten Chris Froome gerekend. De ervaren Brit speelde slechts een bijrol in het klassement, maar door een monsteraanval naar Bardonecchia poetst de Brit zijn achterstand van bijna drie minuten op Dumoulin weg. Hij buigt die om in een voorsprong van veertig seconden. In de laatste twee etappes verliest de Nederlander nog eens zes seconden, waarna hij als tweede eindigt op 46 seconden achterstand van Froome.

Vrijwel meteen na die Ronde van Italië laat Dumoulin weten ook de Tour de France te gaan rijden. Ook daar wil hij voor een goed klassement gaan, een opdracht die in twintig jaar tijd door geen enkele renner tot een goed einde was gebracht. De eerste dagen komt Dumoulin goed door, maar op de vijfde dag naar Mûr-de-Bretagne verliest hij door pech een minuut en dertien seconden. In de Alpen blijft Dumoulin echter tot de beste klimmers van de ronde te horen. Zowel op La Rosière als op Alpe d’Huez wordt hij tweede, twee keer achter geletruidrager Geraint Thomas. Het brengt de Nederlander naar plek drie in de stand.

Op het podium van de Tour de France van 2018, samen met Thomas en Froome – foto: Cor Vos

In de Pyreneeën probeert Dumoulin de aanval te openen op Thomas en de nummer twee, Froome. De Welshman breekt echter niet en blijkt ook in het zuiden van Frankrijk ongenaakbaar. De Brit breekt wel en ziet Dumoulin zo passeren in het klassement. De Nederlander wordt zodoende opnieuw tweede. Zoals gezegd is de combinatie Giro-Tour voor een klassementsrenner bijna niet te doen. Marco Pantani won in 1998 zowel de Giro als de Tour, maar daarna eindigde er geen enkele renner meer op het podium van beide wedstrijden in hetzelfde jaar. Dumoulin is na Erik Breukink (derde in 1990) ook de eerste Nederlander die in 28 jaar tijd op het podium van de Tour staat. Wel ontbreekt weer het geel.

In het najaar verovert hij op het WK tijdrijden in Innsbruck nog een zilveren medaille, opnieuw tweede dus. In de wegrit is hij als enige in staat om na de loodzware slotklim in Innsbruck nog terug te rijden naar latere wereldkampioen Alejandro Valverde, Romain Bardet en Michael Woods. Dumoulin heeft voor het sprintje echter niets meer in de tank; hij wordt vierde.

2019: Het begin van de aftocht

Na een sterk voorjaar met onder meer een zesde plek in de UAE Tour – waar we bij een fietswisselincident net als in de Tour van 2018 weer een geïrriteerde Dumoulin zien – en een vierde plek in Tirreno-Adriatico, besluit Dumoulin opnieuw de Giro en de Tour te dubbelen. Aanvankelijk wil hij vol voor een Tourzege gaan. Maar nadat beide parcoursen bekendgemaakt werden (één tijdrit in de Tour, drie in de Giro), focust hij zich voor een klassement op de Tour de France. In de openingstijdrit in de Giro de Italia begint Dumoulin als allereerste aan de tijdrit. Hij eindigt uiteindelijk als vijfde, op 28 tellen van Roglič.

Dumoulin blaast vroegtijdig de aftocht in de Giro d’Italia van 2019 – foto: Cor Vos

Die vijfde plek houdt hij vast tot aan de vierde etappe, als Dumoulin betrokken is bij een val op zes kilometer voor het einde. Met een hevig bebloede knie komt hij over de streep. Hij hoopt dat de pijn ’s nachts zakt, maar de volgende dag stapt hij voortijdig in de volgauto. Hij keert vervolgens snel terug in het Critérium du Dauphiné, maar ook daar moet hij na vijf dagen afstappen. Hij heeft nog te veel last van zijn knie. Het is het begin van een moeilijke periode, waarin hij uiteindelijk de succesvolle samenwerking met Team Sunweb verbreekt. Al tijdens de Tour wordt duidelijk dat Dumoulin op weg was naar Jumbo-Visma.

2020: Overstap naar Jumbo-Visma

Door het door corona geteisterde seizoen 2020 komt de Nederlander pas meer dan een jaar na zijn laatste koers weer aan de start van een wielerwedstrijd. In de Tour de l’Ain toont hij zich meteen, maar wel in dienst van Roglič. Jumbo-Visma gaat met een duidelijk doel naar de Tour: winnen. En omdat de Sloveen in de voorbereiding op La Grande Boucle de beste blijkt te zijn, schikt Dumoulin zich in een rol net onder Roglič. De Nederlander wordt zelf nog zevende in het eindklassement. Tijdens de documentaire Code Geel blijkt na afloop van die Tour echter dat het niet van harte ging. Huilend steekt Dumoulin zijn teleurstelling niet weg.

Als hij in de Vuelta a España een nieuwe poging doet om voor een goed klassement te gaan, blijkt al snel dat Dumoulin zich te vermoeid voelt. Na zeven etappes geeft hij gedesillusioneerd op en geeft hij aan de focus te verleggen naar het nieuwe seizoen 2021.

In 2020 keert Dumoulin terug in koers in het geel-zwart van Jumbo-Visma – foto: Cor Vos

2021: Een laatste opleving na een tijdelijke break

Maar nog voordat het wielerjaar goed en wel begonnen is, kondigt Dumoulin vrijwel uit het niets een tijdelijk, onbetaald verlof aan. De Nederlander heeft moeite met de verwachtingen en de daarbij behorende druk. De ronderenner is zichzelf in al die jaren kwijtgeraakt en gaat op zoek naar antwoorden op de vragen wat hij in de toekomst wil. Het blijft vervolgens lang stil, maar tijdens de Amstel Gold Race – die hij als toeschouwer bezoekt – begint het heilige vuur opnieuw te branden. Op 13 mei kondigt zijn ploeg aan dat Dumoulin zich in de Ronde van Zwitserland zou klaarstomen voor de Olympische Spelen.

In aanloop naar de Spelen in Tokio voegt hij een vierde Nederlandse titel tijdrijden toe aan zijn palmares, om in de wegrit al vroeg op te geven. Dat Dumoulin zijn klasse nog niet verloren is, blijkt in Japan. Opnieuw kruist hij de degens met Roglič, dit keer als vriend en ploeggenoot. De Sloveen blijkt een klasse apart, maar de Nederlander pakt wel opnieuw zilver. Het brengt de nodige emoties met zich mee en na een sterk slot in de Benelux Tour, lijkt Dumoulin opnieuw vertrokken te zijn voor nog een paar laatste, goede seizoenen.

Dumoulin is zijn klasse nog niet verloren en pakt in 2021 zilver op de Spelen in Tokio – foto: Cor Vos

2022: Einde carrière

De eerste tekenen in het nieuwe seizoen lijken hoopgevend, na een derde plek in de korte vlakke tijdrit in de UAE Tour. Maar als Dumoulin een dag later in de eerste bergrit meteen het peloton moet laten gaan, steken twijfels opnieuw de kop op. Kort daarna loopt hij corona op, waardoor hij Strade Bianche moet skippen. In de daaropvolgende Ronde van Catalonië draait het ook vierkant, wellicht – naar eigen zeggen – door de naweeën van corona. Desondanks zet hij zijn voorbereiding op de Giro d’Italia voort. Daar zou hij opnieuw voor een goed klassement gaan rijden. Maar in aanloop daar naartoe komen er weer twijfels.

Die blijken gegrond. In de individuele tijdrit op dag drie wordt Dumoulin na Simon Yates weliswaar de eerste klassementsrenner, maar op de vierde dag met aankomst op de Etna moet hij opnieuw vroeg passen. Zijn klassementsambities kunnen na die rit meteen de prullenbak in. Toch pept hij zichzelf op en helpt Dumoulin zijn ploeggenoot Koen Bouwman naar de ritzege in de zevende etappe met aankomst in Potenza. “Dit vind ik zo veel mooier dan zelf winnen”, zegt Dumoulin daar in de euforie vlak na de finish over. De Nederlander komt daarna niet meer in het stuk voor en in de veertiende etappe geeft hij er de brui aan.

Prachtige beelden na de door Koen Bouwman gewonnen Giro-etappe naar Potenza – foto: Cor Vos

“Ik kom niet vooruit. Ik krijg geen kracht, geen vermogen op de pedalen. Het zit er gewoon niet in. Op dit moment heb ik geen ander antwoord”, zegt hij na zijn opgave. “Maar ondanks dat mijn niveau verre van goed was, had ik me voorgenomen: ik ga er alles uithalen en in ieder geval mooi finishen in Verona. Maar dat zit er gewoon niet in. Mijn lijf is op en dat is een grote teleurstelling.” Twee weken later maakte een van de beste Nederlandse wielrenners ooit aan het einde van 2022 te stoppen. De Limburger wilde zich nog één keer opladen voor het WK tijdrijden in het Australische Wollongong, eind september. Die voorbereiding liep niet zoals gewenst en dus besloot Dumoulin per direct een punt achter zijn imposante loopbaan te zetten.

Bedankt voor alles, Tom!