Jeen de Jong

• woensdag 4 oktober 2023 om 12:25

It sil heve! Woensdag 4 oktober is het tijd voor de tweede editie van de Betcity Elfstedenrace, die sinds dit jaar een 1.1-status heeft. Met Jasper Philipsen, Olav Kooij en Dylan Groenewegen staan enkele van de snelste renners ter wereld aan het vertrek in Leeuwarden, maar een sprint is geen zekerheid. In Friesland liggen waaiers namelijk altijd op de loer. WielerFlits blikt vooruit!

Historie

De Betcity Elfstedenrace werd dus nog maar één keer eerder verreden, maar heeft in zekere zin toch een rijke historie. Dat komt natuurlijk door de welbekende schaatstocht. De eerste officiële Elfstedentocht over ijs vond plaats in 1909 – in een periode waarin trouwens ook veel van de grote wielerklassiekers het levenslicht zagen – en sindsdien is de Tocht der Tochten nog veertien keer georganiseerd. Elke uitgave leverde weer tal van nieuwe verhalen op, die bijdroegen aan de legendarische status van het evenement.

Overigens is een wielerwedstrijd langs de elf Friese steden ook geen noviteit. Omdat de schaatstocht maar op zich liet wachten na 1963, bedacht men in 1984 dat er dan maar een koers moest komen. Uiteindelijk vond deze plaats in april van 1985, enkele maanden nadat – u raadt het al – de Tocht der Tochten toch weer eens was doorgegaan. Misschien dat mede daarom de Elfstedentocht voor beroepsrenners geen succes werd. Na vier edities (gewonnen door Jacques Hanegraaf, Frank Verleyen, Hans Daams en Peter Pieters) kwam er in 1989 geen vijfde beurt.

Het bruggetje bij Bartlehiem is een iconische plek in de Elfstedentocht – foto: Cor Vos

Bijna een kwart eeuw later, in 2022, zag de Visit Friesland Elfstedenrace het levenslicht. Dit jaar is er een nieuwe hoofdsponsor en heet de wedstrijd dus Betcity Elfstedenrace. En er zijn meer veranderingen. De koers heeft een 1.1-status gekregen én een nieuwe datum op de kalender. De wedstrijd is verplaatst van maart naar oktober. “Het grote probleem was dat 5 maart als datum niet gunstig is voor WorldTeams, omdat het samenvalt met koersen als Strade Bianche, Tirreno-Adriatico en Parijs-Nice. Alleen Jumbo-Visma had haar deelname toegezegd”, vertelde organisator Thijs Rondhuis in januari dit jaar aan WielerFlits.

De keuze voor woensdag 4 oktober was geen toeval. “Daarmee zoeken we de aansluiting met de Münsterland Giro, die een dag eerder plaatsvindt. Vorig jaar hadden zij een briljant veld, met onder meer Fabio Jakobsen, Dylan Groenewegen en winnaar Olav Kooij. Er deden negen WorldTeams mee, al was dat een beetje vertekend doordat je in het derde jaar van die puntentelling zat en veel ploegen op puntenjacht waren.” We zullen zo, bij de bespreking van de favorieten, kijken wat de keuze voor deze datum heeft opgeleverd.

Laatste winnaars Betcity Elfstedenrace
2022: Elmar Reinders

Laatste editie

Extreem hard waaide het tijdens de eerste editie van de Betcity Elfstedenrace niet, maar in het open Friesland was windracht 3 à 4 genoeg om het peloton al vroeg in de koers in waaiers te trekken. Een groep van 21 renners wist zich van voren los te weken en sloeg direct een gat van een kleine twee minuten. Naarmate het laatste koersuur naderde, groeide de voorsprong op het peloton tot boven de drie minuten. De winnaar moest dus vooraan gezocht worden.

Op zo’n 50 kilometer van de finish scheurde ook de kopgroep in verschillende stukken. Mick van Dijke, Rick Pluimers (Jumbo-Visma Development), Victor Broex, Hartthijs de Vries, Tim Marsman (Metec-Solarwatt), Timo de Jong, Tijmen Eising, Bart Lemmen, Bert-Jan Lindeman, Roel van Sintmaartensdijk, Coen Vermeltfoort (VolkerWessels), Joren Bloem (ABLOC CT), Tim Torn Teutenberg (Leopard), Elmar Reinders (Riwal) en Joshua Hüpperz (Lotto-Kern Haus) bleven over. Van een goede samenwerking was geen sprake, waardoor continu gedemarreerd werd.

Mick van Dijke was de aanstichter van de beslissende aanval. Hij reed vijftien kilometer voor de finish op kousenvoeten weg en kreeg Elmar Reinders en Timo de Jong met zich mee, terwijl het in de achtervolging stilviel. Met een halve minuut voorsprong begonnen de koplopers aan de laatste vijf kilometer richting Leeuwarden. Reinders en Van Dijke maakten het De Jong niet makkelijk door om de beurt aan te vallen en op 1,5 kilometer van de meet kraakte de Zeeuw. In de sprint-a-deux die volgde, was Reinders te sterk voor Van Dijke.

Reinders snelt langs de Bonkevaart naar de zege – foto: Sportfoto.nl

Uitslag Visit Friesland Elfstedenrace 2022
1. Elmar Reinders (Riwal Cycling Team)
2. Mick van Dijke (Jumbo-Visma Development)
3. Timo de Jong (VolkerWessels)
4. Coen Vermeltfoort (VolkerWessels)
5. Hartthijs de Vries (Metec-SOLARWATT p/b Mantel)
Wedstrijdverslag

Parcours

Woensdag 4 oktober, Betcity Elfstedenrace: Leeuwarden – Leeuwarden (199 km)

Het parcours van de Betcity Elfstedenrace is nauwelijks veranderd ten opzichte van vorig jaar. De officiële start is opnieuw bij het WTC Expo, nabij het nieuwe stadion van voetbalclub SC Cambuur dat momenteel in aanbouw is. Vanuit de naastgelegen Elfstedenhal starten normaliter – al rennend richting de Zwettehaven, met de schaatsen in de hand – ook de deelnemers van de schaatstocht.

Het peloton rijdt tijdens de Betcity Elfstedenrace de route van de laatste Elfstedentocht, maar dan tegen de klok in. Nieuw is dat niet. De eerste vier edities én de zevende uitgave van het schaatsevenement gingen ook in omgekeerde volgorde: Dokkum, Franeker, Harlingen, Bolsward, Workum, Hindelopen, Stavoren, Sloten, IJlst, Sneek en weer terug naar Leeuwarden.

Onderweg hoeven de renners niet te vrezen voor verraderlijke beklimmingen. Het aantal hoogtemeters is nihil. Kort na Stavoren, in het voor toeristen zeer fraaie Gaasterland, komen de coureurs over de officieuze Cima Coppi: het Roode Kliff, 10 (!) meter boven N.A.P. Bovenop deze ‘helling’ staat een monument met daarop de tekst leaver dea as slaef. Oftewel: liever dood dan slaaf. Het gedenkteken, een forse zwerfkei, herinnert aan de Slag bij Warns in 1345. Tijdens deze slag, die een onderdeel was van de Fries-Hollandse oorlogen, wisten de Friezen hun Hollandse tegenstanders te verslaan.

Waaiers gegarandeerd! – foto: Sportfoto.nl

In de koers zal het ongetwijfeld ook oorlog worden, maar dan door toedoen van de wind. In de allereerste kilometers, als het peloton vanuit Leeuwarden weggeschoten is en door de Wâlden naar Dokkum trekt, vind je nog enige beschutting. Maar eenmaal voorbij Dokkum, is het helemaal open. Het geringste briesje zal hier al voor nervositeit zorgen. Waait het harder, dan is het onvermijdelijk dat het in groepen uiteenslaat. Voor woensdag wordt windkracht 4 verwacht. Dat moet genoeg zijn om voor waaiers te zorgen.

De finish is na 199 kilometer niet parallel aan de Bonkevaart, zoals vorig jaar nog wel het geval was. In plaats daarvan eindigt de wedstrijd ditmaal op de Balthasar Bekkerwei. Deze straat ligt aan de westkant van Leeuwarden, in de buurt van de start bij het WTC Expo.

Start: 11.00 uur
Finish: tussen 15.45 en 16.15 uur

Favorieten

De deelnemerslijst van de Betcity Elfstedenrace is nog niet volledig bekend, maar organisator Thijs Rondhuis zal nu al in zijn handjes wrijven. Hij heeft vijf WorldTeams weten te strikken en al deze ploegen brengen tenminste één topsprinter aan het vertrek. Een massasprint is vanwege de kans op waaiers overigens geen zekerheid, zoals we al benadrukten, maar de meeste sprinters weten het spel met de wind ook wel te spelen. Zeker omdat het gaat om rappe mannen uit de Lage Landen. Zij zijn gepokt en gemazeld in het waaierwerk.

Allereerst is er Alpecin-Deceuninck, dat met Jasper Philipsen afreist naar Leeuwarden. Philipsen is de onbetwiste sprintkoning van 2023. Hij boekte al veertien zeges, waarvan vier in de Tour de France. Wel liet hij vorige week het Circuit Franco-Belge en de Lotto Famenne Ardenne Classic schieten vanwege ziekte. Is hij op tijd klaar voor de Betcity Elfstedenrace? Wellicht weten we dat dinsdag al, want dan staat voor Philipsen de Sparkassen Münsterland Giro op het programma.

Philipsen aan het feest in de Gooikse Pijl – foto: Cor Vos

Daar treft hij Olav Kooij, die hij een dag later opnieuw tegen zal komen in Friesland. Over de fitheid van de Nederlander hoeven we ons geen zorgen te maken. Hij won onlangs vier etappes op rij in de Tour of Britain en pakte nadien brons op het EK in Drenthe. Tot verzadiging zal dat nog niet hebben geleid, want Kooijs seizoenszegeteller staat voorlopig nog op elf – één minder dan vorig jaar. Dat feit zal hem extra motivatie geven. Een winnaar wil voor niemand onderdoen, ook niet voor zichzelf.

Winnen. Voor Dylan Groenewegen bleek dat de afgelopen maanden bijzonder lastig. Vier top-vijfklasseringen in de Tour de France, een derde plaats in de Gooikse Pijl, tweede plaatsen in het Kampioenschap van Vlaanderen en de Omloop van het Houtland. De sprinter van Jayco AlUla stond er steevast en was er talloze keren dichtbij, maar altijd was er iemand net wat sneller. Wees echter niet verrast als hij zijn seizoen woensdag toch nog afsluit met een zege.

Olav Kooij pakte de ene na de andere zege in de Tour of Britain – foto: Cor Vos

Vaak was het Jasper Philipsen die Groenewegen de loef afstak, maar in de Omloop van het Houtland ging Gerben Thijssen met de zege lopen. De spierbonk van Intermarché-Circus-Wanty boekte zo zijn vierde UCI-overwinning van het seizoen. Al die successen waren overigens in België. Slaat hij nu ook toe over de grens?

Terwijl Alpecin-Deceuninck, Jumbo-Visma, Jayco AlUla en Intermarché-Circus-Wanty allen één duidelijk speerpunt hebben, heeft het vijfde en laatste WorldTeam – Team dsm-firmenich – twee sprintijzers in het vuur. Het is de vraag wie de voorkeur krijgt: Alberto Dainese of Sam Welsford? Laatstgenoemde begon uitstekend aan het seizoen (met onder meer overwinningen in de sterk bezette Tour de San Juan) en kwam na een tegenvallende Tour de France opnieuw bovendrijven in de Renewi Tour. De Australiër won er de vierde etappe, voor Kooij en Philipsen. Dainese snoepte recentelijk dan weer een ritzege mee in de Vuelta a España.

Thijssen triomfeert in de Ronde van Limburg – foto: Cor Vos

De laatste zege van Matteo Moschetti is nog korter geleden. Op 17 september won de Italiaan van Q36.5 de Grand Prix d’Isbergues (1.1). Daar klopte hij niet de minsten, want het waren Mads Pedersen en Arnaud Démare die hem vergezelden op het podium. Dinsdag haalde de Italiaan de finish niet in de Münsterland Giro, waar Søren Wærenskjold als zevende over de streep kwam. De Noor heeft niet de snelheid van de eerdergenoemde namen, maar is wel oersterk. Hij is een gevaarlijke klant als een klein groepje naar de streep rijdt en kan met zijn tijdrijderskwaliteiten ook solo aankomen.

Per Strand Hagenes kan dat ook, liet hij dinsdag nog zien in Münsterland Giro. Het nog maar 20-jarige toptalent pakte daar zijn derde profzege. Jumbo-Visma zal in eerste instantie misschien mikken op Kooij, maar met de Noor hebben ze nog een troef achter de hand. Bij Jayco AlUla kan Elmar Reinders een vergelijkbare rol vervullen. Indien Groenewegen de slag mist, mag de Drent wellicht voor eigen kansen gaan. In dat geval kun je hem maar beter in de gaten houden. Per slot van rekening won hij in zijn carrière al een hele rits Nederlandse waaierkoersen.

Dat deed ook Coen Vermeltfoort, die zijn sterke sprint als extra wapen heeft. Kan hij nog eens een zege op .1-niveau pakken? Hartthijs de Vries zal daar ook van dromen in eigen provincie. Hij is – samen met Björn Bakker, Guillaume Visser, Elmar Ebma en Rick Ottema (afkomstig uit Muntendam, maar al enkele jaren woonachtig in Leeuwarden) – een van de Friezen aan het vertrek. De renner van Tour de Tietema-Unibet behaalde dit najaar al een vijfde plaats in de Egmont Cycling Race (1.1) en kan, voor eigen publiek, wellicht nog wat extra’s.

Het complete deelnemersveld voor de Betcity Elfstedenrace is nog niet bekend. Daarom is het favorietendeel nog niet volledig ingevuld. Wij zullen op een later moment dit deel van de voorbeschouwing aanvullen.

Per Strand Hagenes is niet vies van een solootje – foto: Cor Vos

Favorieten volgens WielerFlits
**** Olav Kooij
*** Jasper Philipsen, Dylan Groenewegen
** Gerben Thijssen, Per Strand Hagenes, Sam Welsford
* Alberto Dainese, Matteo Moschetti, Søren Wærenskjold, Coen Vermeltfoort

Website organisatie
Deelnemerslijst (ProCyclingStats)

Weer en TV

Dinsdag gaat het flink regenen in Friesland, maar woensdag lijkt het droog te blijven. Het zonnetje komt zo af en toe om de hoek kijken en het wordt zo’n 18 graden Celsius. De wind, de belangrijkste factor, komt uit het westen en heeft een kracht van 4 Beaufort. Genoeg voor waaiers. De laatste tachtig kilometer, vanaf Stavoren, staat de wind vooral schuin in de rug.

De finale van de Betcity Elfstedenrace wordt live uitgezonden. Vanaf 13.30 kun je terecht bij Omrop Fryslân, Eurosport 1 en de online kanalen Eurosport.nl, Discovery+ en GCN+. Deze informatie is ook terug te vinden in het overzicht Wielrennen op TV.