De E3 Saxo Classic is ieder voorjaar weer een moment om naar uit te kijken. Niet alleen vormt het een belangrijk ijkpunt voor de Ronde van Vlaanderen van een week later, ook heeft de WorldTour-klassieker inmiddels zelf al wat prestige verworven, waardoor veel renners hem graag op het palmares hebben. Want wie wil nu niet de opvolger worden van Wout van Aert, na een tocht van 200 kilometer door de Vlaamse Ardennen? WielerFlits blikt vooruit.

Historie

In 1958 stond de eerste editie van Harelbeke-Antwerpen-Harelbeke – zoals de wedstrijd destijds heette – op de wielerkalender. Man van de streek Armand ‘Mantie’ Desmet uit Waregem (amper tien kilometer van Harelbeke) kroonde zich tot de eerste laureaat. Desmet, later nog tweede in de Vuelta, was geen veelwinnaar en greep in Harelbeke zelfs zijn eerste overwinning bij de profs. Zijn trofee? Een radio, die de in 2012 overleden Desmet nog lang zou koesteren.

Johan Museeuw was Michele Bartoli te snel af in 1998 – foto: Cor Vos

Desmet luidde een reeks van negentien achtereenvolgende Belgische overwinningen in. Van E3 was op dat moment nog geen sprake in de naamgeving van deze koers, wél in het parcours. De E3 (tegenwoordig A14-E17) was namelijk een autosnelweg tussen Harelbeke en Antwerpen, en laat dat nu juist het traject zijn dat deze wedstrijd een lange tijd gevolgd heeft. Vandaar dat de organisatie vanaf 1970 koos voor de naam ‘E3 Prijs Harelbeke’.

En ook al had ‘Keizer van Herentals’ Rik Van Looy zich op dat moment al viermaal op de erelijst gezet, toch verwierf de wedstrijd pas écht haar naamsbekendheid als ‘de E3 Prijs’. Zo veroverde het een plekje op de kalender op de zaterdag (maar inmiddels vrijdag) voor de Ronde van Vlaanderen, middenin de Vlaamse Wielerweek. De E3 werd, ondanks zijn jonge leeftijd, een rasechte klassieker en een vaste waarde in het Vlaamse voorjaar.

Roger De Vlaeminck, Herman Van Springel, Freddy Maertens, Jan Raas, Johan Museeuw, Mario Cipollini en Fabian Cancellara vinden we allemaal terug op de erelijst, maar opvallend genoeg géén Eddy Merckx. De ‘Grootste Aller Tijden’ probeerde het, maar moest in 1972 de duimen leggen voor de obscure Hubert Hutsebaut uit Lendelede, die behalve de E3 Prijs alleen een Vueltarit op zijn erelijst heeft staan. Hutsebaut liet dat jaar ook die andere legende, Walter Godefroot, achter zich. Een ware stunt, maar ook een hiaat op het palmares van Merckx.

In 2006 moest Alessandro Ballan eraan geloven: nummer drie voor Boonen – foto: Cor Vos

Recordhouder is Tom Boonen, die het record van Rik Van Looy op indrukwekkende wijze van de tabellen veegde. Tussen 2004 en 2008 was Boonen oppermachtig in Harelbeke en omstreken. Of het nu een massasprint tegen Jaan Kirsipuu betrof (2004), de sprint van een klein groepje (2005 en 2007) of een late aanval (2006): Boonen kon het in Harelbeke gewoon op alle manieren afronden. Het orgelpunt kwam er in 2012, misschien wel het beste klassiekerjaar van Boonen. In een millimetersprint tegen de afscheidnemende Óscar Freire kroonde Boonen zich definitief tot recordhouder met vijf triomfen, maar zette hij ook de unieke combinatie E3 Harelbeke-Gent-Wevelgem-Ronde van Vlaanderen-Parijs-Roubaix neer.

In het afgelopen decennium profileerde de E3-Prijs (in 2019 de E3 BinckBank Classic en sinds 2022 de E3 Saxo Classic) zich voornamelijk met innovatie en opvallende affiches, die ieder jaar consternatie opleveren. Halfnaakte dames, het hoogbejaarde, handtastelijke bloemenmeisje Germaine, getatoeëerde kinderen of als FC De Kampioenen verklede wielerkampioenen: ze passeerden allemaal de revue in Harelbeke. Ditmaal besloot men de controverse niet op te zoeken en ging het voor een mysterieuze dame, die later ex-renster Ine Beyen bleek te zijn.

Laatste winnaars E3 Saxo Classic
2022: Wout van Aert
2021: Kasper Asgreen
2020: Afgelast vanwege coronacrisis
2019: Zdeněk Štybar
2018: Niki Terpstra
2017: Greg Van Avermaet
2016: Michał Kwiatkowski
2015: Geraint Thomas
2014: Peter Sagan
2013: Fabian Cancellara

Laatste editie

Vorig jaar kregen we een razendsnel eerste wedstrijduur, waarin opvallend genoeg niemand kon ontsnappen. Pas na zo’n zeventig kilometer koers kwam er toch een ‘vroege’ vlucht. Ryan Mullen, Lukas Pöstlberger (beiden BORA-hansgrohe), Daniel Oss (TotalEnergies), Jelle Wallays (Cofidis), Brent Van Moer (Lotto Soudal), Mathijs Paasschens (Bingoal Pauwels Sauzen WB) en Lasse Norman Hansen (Uno-X) wisten weg te rijden.

De kopgroep begon met ongeveer twee minuten voorsprong aan de heuvelzone, die op 116 kilometer van het einde begon. Het was echter wachten tot de Taaienberg vooraleer we een echte schifting kregen, waardoor vooraan zeven renners wegreden. Naast drie renners van Jumbo-Visma – Wout van Aert, Christophe Laporte en Tiesj Benoot – waren dat Stefan Küng, Jasper Stuyven, Kasper Asgreen en de winnaar van Milaan-San Remo, Matej Mohoric.

INEOS Grenadiers had de slag gemist en moest aan de bak. Op deze Eikenberg kwam er vervolgens de verwachte tegenreactie van Jhonatan Narvaez. Naast de Ecuadoriaan konden ook enkele andere sterke renners, zoals Dylan van Baarle, Florian Sénéchal, Biniam Girmay, Valentin Madouas en Mike Teunissen de aansluiting vooraan maken. Omdat de meeste vroege vluchters het intussen vooraan niet meer bij konden benen, begonnen we met vijftien renners aan de laatste vijftig kilometer.

Van Aert en Laporte maakten er een koppeltijdrit van – foto: Cor Vos

De wedstrijd leek hierop even tot rust te komen, maar nadat Sénéchal door een lekke band wegviel, waren er op de Paterberg alweer nieuwe ontwikkelingen voorin. Met nog zo’n veertig kilometer voor de boeg sloeg Van Aert – met ploeggenoot Laporte in zijn zog – een flink gat met de rest van de kopgroep. Op de Oude Kwaremont moest de Fransman alle zeilen bijzetten om zijn kopman bij te houden, maar daarna leek het toch een koppeltijdrit te worden.

In eerste instantie bleef het verschil tussen de twee voorop en de acht daarachter nog beperkt, maar na de Karnemelkbeekstraat, de voorlaatste beklimming, werd het gat groter en groter. In de vlakke, laatste kilometers naar Harelbeke zette de groei door. Van Aert en Laporte konden dus uitgebreid zegevieren, ook omdat ze er geen sprint meer van maakten. Laporte, die in Parijs-Nice een ritzege cadeau kreeg van Van Aert, gunde zijn kopman de overwinning.

Uitslag E3 Saxo Classic 2022
1. Wout van Aert (Jumbo-Visma)
2. Christophe Laporte (Jumbo-Visma) in z.t.
3. Stefan Küng (Groupama-FDJ) in 1m35s
4. Matej Mohoric (Bahrain-Victorious) op 1m36s
5. Biniam Girmay (Intermarché-Wanty-Gobert)
Wedstrijdverslag

Parcours

De E3 Saxo Classic doet haar status van Ronde van Vlaanderen-light weer alle eer aan. Met zeventien korte kuitenbijters en vijf kasseistroken belooft het wederom een koers te worden voor de klassiekerspecialisten met inhoud. De organisatie volgt wederom het devies van ‘tene quod bene’, behoud wat goed is. We vinden dan ook geen noemenswaardige veranderingen.

Starten en finishen doen we naar goede gewoonte in Harelbeke, het epicentrum van de E3 Saxo Classic. Daarna volgt een lange lus richting het oosten, waarbij de renners nog meer dorpen die wielrennen ademen, zoals Waregem, Wortegem-Petegem, Oudenaarde, Zottegem, Geraardsbergen (zonder Muur) en Ronse, doorkruisen. Desondanks zijn deze eerste honderd kilometer van de wedstrijd naar goede gewoonte relatief vlak.

Opletten is het vanaf La Houppe, in de provincie Henegouwen, op 116 kilometer van de streep. Vanaf daar begint een nerveuze fase waarin de renners quasi elke tien kilometer een kuitenbijter voor de wielen geschoven krijgen. De Kanarieberg, Knokteberg, Hotondberg en Kortekeer zijn echter niet met kasseien betegeld en dus is de verwachting niet dat we hier al spektakel te zien krijgen. Wel kan het kansen vormen voor de renners van de tweede lijn, om te anticiperen.

De echte finale begint op 80 kilometer van de aankomst in Harelbeke. De Taaienberg, met het steile beginstuk en de lange uitloper, zal voor altijd een beetje de heuvel van Tom Boonen blijven, die er traditioneel zijn eerste prikje uitdeelde. De Taaienberg is de eerste kasseihelling van de dag en meteen een lastige. Tien vlakke kilometers verder volgen de hindernissen elkaar nog sneller op, met de Berg ten Stene, Boigneberg en ook de kasseien van de Eikenberg, Stationsberg en Mariaborrestraat op een afstand van amper vijftien kilometer.

Via de Kapelberg gaat het richting Kluisbergen, waar de twee met kasseien betegelde scherprechters van de Ronde van Vlaanderen in omgekeerde volgorde liggen te wachten. Eerst de steile Paterberg op 42 kilometer van de streep, drie kilometer verder de Oude Kwaremont, die een pak langer is, maar vooral een hele lange uitloper heeft. Extra pittig is tien kilometer later nog de Karnemelkbeekstraat, die de organisatie maar wat graag profileert als de E3 Col. Het betreft weliswaar een helling zonder kasseien, maar met een maximaal stijgingspercentage van 18 procent daarom niet minder lastig. Dit is de laatste kans om grote verschillen uit de bouwen.

Later volgen immers alleen nog de kasseien van de Varent (op 24 kilometer van de streep) en de Tiegemberg, waarna er nog negentien relatief vlakke kilometers via Anzegem en Deerlijk richting aankomstplaats Harelbeke leiden. Daar ligt de aankomst vlakbij provinciaal domein De Gavers. Weinig verrassingen nog in de slotkilometers, want in de laatste 600 meter op de Stasegemsesteenweg vinden we geen bochten meer.

Vrijdag 24 maart 2023, Harelbeke – Harelbeke (204,1 km)
Start: 12.15 uur
Finish: tussen 16.45 en 17.20 uur

Favorieten

Aan grote namen geen gebrek in de E3 Saxo Classic. Zowat alle renners die afgelopen zaterdag het mooie weer maakten in een monument als Milaan-San Remo, mogen we ook in Harelbeke op de voorposten verwachten. Deze E3 Saxo Classic geldt als een mini-Ronde van Vlaanderen, en zal daarom nog meer de waardeverhoudingen blootleggen dan het Italiaanse monument. Wie is volledig klaar en welke jongens hebben nog werk voor de boeg?

Heeft Van der Poel nu definitief de smaak te pakken? – foto: Cor Vos

Logischerwijs verwachten we het meeste van Mathieu van der Poel. Het is bijna onwezenlijk: amper twee weken geleden was Alpecin-Deceuninck het enige WorldTeam zonder overwinning, en trok Van der Poel zijn voorbereiding – waarin hij diep ging om een vijfde wereldtitel in het veld binnen te halen – openlijk in twijfel. Terwijl de troepen van Christophe Roodhooft nu de beste papieren hebben. Opvallend nog: na 2021 is het pas de tweede keer dat Van der Poel in de E3 start. De laatste jaren kregen Gent-Wevelgem en Dwars door Vlaanderen de voorkeur.

Dat het voor supertalent Tadej Pogačar menens is om Vlaanderens Mooiste op zijn palmares bij te schrijven, blijkt uit zijn last minute beslissing om deze E3 Saxo Classic in zijn programma op te nemen. Na een geslaagde test in de Ronde van Vlaanderen van vorig jaar, laat de tweevoudig Tourwinnaar niets aan het toeval over en probeert hij de Vlaamse wegen nog beter te memoriseren. Na zijn verwoestende seizoensstart behoort hij dan automatisch tot de grote favorieten. Te meer omdat hij een al even sterk gestarte Tim Wellens aan zijn zijde heeft.

Is Wout van Aert alweer sterk genoeg om de verschillen te maken? Vanwege zijn ziekte vlak voor de Strade Bianche, is het logisch dat de Belgische klassiekerspecialist nog niet op zijn allerbest is. Maar toch kwam hij in de finale van Milaan-San Remo maar amper te kort. Eigenlijk hoeft het deze week nog niet voor Van Aert: hij is er vooral op gebrand om de Ronde van Vlaanderen of Parijs-Roubaix op zijn palmares te zetten. Maar Van Aert rijdt elke finale, en dan kan je ook winnen.

Komen die laatste procentjes bij Van Aert er nog bij? – foto: Cor Vos

Van Aert kan er met zijn aanwezigheid in de finale ook voor zorgen dat zijn ploegmaats bij Jumbo-Visma profiteren. De opstelling van de geelhemden doet denken aan die van de Quick-Step-ploeg in haar beste jaren, met naast Van Aert maar liefst drie andere kandidaat winnaars: Christophe Laporte (vorig jaar nog tweede), Tiesj Benoot (die we na zijn winst in Kuurne-Brussel-Kuurne niet meer zullen vergeten) en Parijs-Roubaix- en Omloop Het Nieuwsblad-laureaat Dylan van Baarle. Vul die selectie aan met hardrijders als Nathan Van Hooydonck, Edoardo Affini en Tosh Van der Sande, en je weet dat dit hét te kloppen blok is. Nét als in het Openingsweekend.

Hoe zit het nog met dat andere op papier sterke blok, dat van Soudal Quick-Step? In Milaan-San Remo bleek vooral dat er nog veel werk aan de winkel is. Julian Alaphilippe kwam in het tweede groepje boven op de Poggio, wat naar zijn normen eigenlijk te weinig is. Kasper Asgreen liep op zijn beurt een achterstand op door ziekte en een val in Le Samyn. Frans kampioen Florian Sénéchal lijkt wel op niveau, maar koerste tot op heden vooral in dienst. Geen grote favorieten dus bij de troepen van Lefevere, maar in de rol van underdogs kunnen ze zeker ook presteren.

INEOS Grenadiers moet het jammer genoeg zonder Tom Pidcock doen, die na zijn indrukwekkende Strade Bianche een pak minder fortuinlijk was in Tirreno-Adriatico. Twee keer kwam hij onzacht in aanraking met het asfalt, bij die laatste liep hij een lichte hersenschudding op. In de straten van San Remo bewees Filippo Ganna echter dat hij een uitstekende stand-in kan zijn. Toegegeven, bij zijn deelnames in 2018 en 2019 kwam hij niet verder dan een 91ste plaats, maar toen was hij nog niet de Ganna die we nu kennen. Met meer ervaring én in zijn absolute topvorm moet de Italiaan ver kunnen komen.

Filippo Ganna is momenteel een groot vraagteken – foto: Cor Vos

Bovendien zijn verrassingen in de E3 niet zeldzaam. Zo mochten we vorig jaar voor het eerst de capaciteiten van Biniam Girmay (Intermarché-Circus-Wanty) aanschouwen. Natuurlijk trok hij de meeste aandacht met zijn zege in Gent-Wevelgem, twee dagen later. Maar hoe vlot de Eritreeër mee ging op de hellingen van de Vlaamse Ardennen was mogelijk nog indrukwekkender. En wat Girmay ook kan helpen: aan het eind beschikt hij vaak nog over een krachtige sprint, waarmee deze klassiekerspecialist in de Giro van vorig jaar zelfs Mathieu van der Poel het zwijgen oplegde.

In het openingsweekend bleek dat Jasper Stuyven nog wat werk voor de boeg had. Zo mocht zijn dappere poging om naar latere winnaar Dylan van Baarle toe te rijden niet baten. Maar in elke Vlaamse klassieker moet je de sterke Leuvenaar natuurlijk op je favorietenlijst plaatsen. Stuyven is bij Trek-Segafredo de man die aanvallend mag koersen, terwijl snelle man Mads Pedersen rustig kan afwachten. Pedersen was er al een aantal keer dichtbij in de Ronde, maar in de gelijkaardige E3 kwam hij opvallend genoeg nooit verder dan een 24e plaats. Volgt dit jaar de ommekeer?

Verder zijn er nog heel wat jongens die graag aanvallend koersen, en niet moeten wachten tot grote kanonnen als Van Aert, Van der Poel en Pogačar eraan beginnen. Denk aan Matej Mohoric (Bahrain Victorious) en Stefan Küng (Groupama-FDJ), twee jongens met een grote motor die de inspanningen nooit schuwen. Maar ook hun ploegmaats Fred Wright en Valentin Madouas, vorig jaar allebei nog uitblinkers met een ijzersterke Ronde van Vlaanderen, kunnen die rol vervullen. Bovendien beschikken zij over een beter eindschot.

Wat kan een oude gediende als Stybar nog? – foto: Cor Vos

Greg Van Avermaet, Oliver Naesen en Stan Dewulf (AG2R Citroën) zullen op hun geliefkoosd terrein maar wat graag laten zien dat ze nog bestaan, net zoals BORA-hansgrohe-trio Bob Jungels, Maximilian Schachmann en Nils Pollitt. Verder rekent EF Education-EasyPost op Alberto Bettiol en Stefan Bisseger, en Jayco AlUla op Michael Matthews en Zdeněk Štybar.

Jongens als Alexander Kristoff en Rasmus Tiller (Uno-X), de altijd onvoorspelbare Alexey Lutsenko (Astana Qazaqstan), Anthony Turgis (TotalEnergies) en Sep Vanmarcke (Israel-Premier Tech) zetten we eerder bij de outsiders, maar mogen altijd verrassen.

Favorieten volgens WielerFlits
**** Mathieu van der Poel
*** Tadej Pogačar, Wout van Aert
** Christophe Laporte, Filippo Ganna, Tim Wellens
* Jasper Stuyven, Biniam Girmay, Tiesj Benoot, Valentin Madouas

Website organisatie
Deelnemerslijst (ProCyclingStats)

Weer en TV

De renners mogen zich vrijdag aan een niet al te aangenaam koersweer verwachten. Volgens Weeronline is er 75 % kans op neerslag, doorheen de hele namiddag. De temperaturen kunnen oplopen tot 13 graden Celsius, maar vooral de wind kan nog een bepalende factor worden. Die blaast aan een kracht van 5 Beaufort vanuit het zuidwesten.

Naar goede gewoonte is Sporza op één al vroeg van de partij, vanaf 13.30 uur. Nederlandse kijkers kunnen rekenen op Eurosport 1 en Eurosport.nl/Discovery+/GCN+ vanaf 14.15 uur, zoals je ook kan lezen in ons overzicht over Wielrennen op TV.