Niels Bastiaens

• woensdag 6 april 2022 om 08:00

In een tijdperk waarin wedstrijden steeds spectaculairder en zwaarder moeten zijn, houdt de Scheldeprijs traditioneel vast aan haar vlakke profiel. Tussen het zware werk van onder andere Dwars door Vlaanderen, de Ronde van Vlaanderen en de Brabantse Pijl in, krijgen ook de rappe mannen hun kans in wat weleens het wereldkampioenschap voor sprinters wordt genoemd. Wie wordt de opvolger van Jasper Philipsen? WielerFlits blikt vooruit.

Historie

De Scheldeprijs is met zijn 109 edities de oudste klassieker van Vlaanderen. Ter vergelijking: de Ronde van Vlaanderen kwam pas in 1913 voor het eerst op de wielerkalender, Gent-Wevelgem in 1934 en wedstrijden als Omloop Het Nieuwsblad, E3 Harelbeke en Dwars door Vlaanderen zelfs pas na de Tweede Wereldoorlog.

Tom Boonen is een van de vele legendarische namen op de erelijst – foto: Cor Vos

Het was Alfred Martougin, industrieel en chocoladefabrikant, die de Grote Scheldeprijs (zoals deze klassieker destijds heette) in 1907 in het leven riep. Een vaste stek had de Scheldeprijs, die dankzij hellingen en kasseistroken in die tijd een meer klassiek karakter had, toen nog niet. Start en aankomst bevonden zich telkens wel in de Antwerpse randgemeenten, maar het duurde tot 1926 vooraleer de sprinterskoers zich vestigde in Schoten. Een huwelijk dat zeker een eeuw zal standhouden, want Schoten verbond haar lot inmiddels tot en met 2025 aan de Scheldeprijs.

Vanaf de jaren ’30, toen Schoten eindelijk de vaste stek van de Scheldeprijs werd, groeide de wedstrijd meer uit tot een criterium. Hellingen en kasseistroken stonden niet langer centraal, men opteerde voor een plaatselijke omloop in en rond Schoten en zette in op het lokale karakter van deze klassieker. De Scheldeprijs stond bovendien nog op de kalender in de zomer, wanneer ook de kermis in Schoten op het programma staat. Telkens goed voor een waar volksfeest.

Legendarische laureaten als Achiel Buysse, Stan Ockers, Briek Schotte, Rik Van Looy, Walter Godefroot, Roger De Vlaeminck, Eddy Merckx en Freddy Maertens gaven de Scheldeprijs nog wat meer uitstraling. Echter was het Waaslander Piet Oellibrandt, in 1959 ook Belgisch kampioen op de weg, die zich na overwinningen in 1960, 1962 en 1963 opwerkte tot recordhouder.

Thorwald Veneberg wist als laatste een massasprint te ontlopen: in 2005 – foto: Cor Vos

Eind jaren ’70 zou de Scheldeprijs onder druk van de internationale concurrentie inboeten aan populariteit, met drastische maatregelen als gevolg. Een verhuizing van de zomer naar april was vanaf 1987 aan de orde. De geboorte van de Scheldeprijs als voorjaarsklassieker was nu een feit.

Vanaf dan zwaaiden de Belgen niet langer de plak, maar was het tijd voor internationale sprintbommen op de erelijst. Adrie van der Poel, Jean-Paul van Poppel, Mario Cipollini, Erik Zabel, Robbie McEwen, Tom Boonen en Alessandro Petacchi roken hun kans. Een massasprint ontlopen werd in het moderne wielrennen plots een pak lastiger. De laatste die dat huzarenstukje klaarspeelde, is de huidige KNWU-directeur Thorwald Veneberg in 2005. In helse weersomstandigheden hield hij zijn Litouwse medevluchter Tomas Vaitkus af.

In het voorbije decennium werd de verrassende Oellibrandt dan toch onttroond. In eerste instantie was het Mark Cavendish, de winnaar in 2007, 2008 en 2011, die zijn voet naast de Waaslander zette. Marcel Kittel deed zowaar nog straffer. Mede dankzij straffe leadouts bij Argos-Shimano en de Quick-Step-ploegen toonde Kittel zich in 2012, 2013, 2014, 2016 en 2017 maar liefst vijf keer de snelste van het pak. Vaak na spannende sprintduels met Cavendish.

Het was vaak bijzonder nipt tussen Cavendish en Kittel – foto: Cor Vos

Vanaf 2017 begon het bestuur, inmiddels in handen van Flanders Classics, te spelen met de startsteden. Niet langer was de omgeving van het Museum Aan de Stroom in Antwerpen de vertreklocatie. Eerst Mol, als eerbetoon aan de afscheidnemende Tom Boonen, later werd het Terneuzen. Met de start in Zeeland voer de Scheldeprijs een nieuwe koers. Wind en waaiers op Nederlands grondgebied moesten de wedstrijd al in een vroeg stadium openbreken. Behalve twee jaar terug, toen we door de coronamaatregelen een full Schoten-edition kregen.

Laatste tien winnaars Scheldeprijs
2021: Jasper Philipsen
2020: Caleb Ewan
2019: Fabio Jakobsen
2018: Fabio Jakobsen
2017: Marcel Kittel
2016: Marcel Kittel
2015: Alexander Kristoff
2014: Marcel Kittel
2013: Marcel Kittel
2012: Marcel Kittel

Vorig jaar

Geen ideale weersomstandigheden in de Scheldeprijs van 2021. In aanloop naar de koers werden namelijk harde wind, hagel en sneeuw verwacht, waardoor er een streep door de ploegpresentaties werd gezet. Wat de deelnemerslijst betreft, lieten Trek-Segafredo en Groupama-FDJ als gevolg van positieve coronagevallen de koers aan zich voorbijgaan. Toch had de organisatie wat fraaie namen aan het vertrek, onder wie Sam Bennett en Tim Merlier.

Door de harde wind lag het tempo op het open Zuid-Beveland meteen erg hoog. Uiteengeslagen in waaiers was het een snel eerste koersuurtje en pas na 43 kilometer kwam alles weer bij elkaar. Even later was het weer van dat, door een val voorin het peloton. De voorste groep bestond uit dertien man, met daarbij ook Sam Bennett, Danny van Poppel, Giacomo Nizzolo en Jasper Philipsen.

De eerste waaier in de Scheldeprijs – foto: Cor Vos

Alexander Kristoff en Tim Merlier zaten in de eerste achtervolgende groep van vijftien renners. Juist deze twee gingen op weg naar Schoten onderuit, waarna zij niet meer in het verhaal zouden voorkomen. Hoewel Deceuninck-Quick-Step met Bennett en Michael Mørkøv voorin sterk vertegenwoordigd was, trachtte het toch Florian Sénechal, Bert Van Lerberghe en Mark Cavendish uit de achtervolgende groep te recupereren. Nog voor de plaatselijke ronde was de samensmelting van de eerste groepen een feit en kregen we een kopgroep met dertig man.

Met Ackermann en vier ploeggenoten, Bennett met vier ploegmaten, Marc Sarreau, Boy van Poppel, Cees Bol, Giacomo Nizzolo en Jasper Philipsen vooraan, leek de spurtwinnaar in de eerste groep te moeten worden gezocht. Al wilden Cofidis en Israel Start-Up Nation zich niet zomaar bij de situatie neerleggen; van achteruit bleven zij de druk opvoeren.

Toch ging de kopgroep, met BORA-hansgrohe en Deceuninck-Quick-Step op kop, met een ruime voorsprong de slotronde in. Met het oog op de eindsprint hielden die teams de deuren vooraan gesloten. Ook de wind nodigde niet uit om aan te vallen. Toch opende Piotr Havik op twee kilometer de debatten. Ook Brent Van Moer probeerde weg te rijden, maar telkens sloeg Deceuninck-Quick-Step de aanval af. Met nog anderhalve kilometer te gaan, was de orde hersteld.

Knappe zege van Jasper Philipsen – foto: Cor Vos

De treintjes van Deceuninck-Quick-Step en Alpecin-Fenix stormden zij-aan-zij op de aankomst af, maar daarbij raakte Quick-Step-kopman Sam Bennett wat ingesloten. Philipsen was sterk en wist de Ier af te houden tot aan de streep. Bennett werd tweede, Cavendish legde beslag op plek drie. Opvallend: voor pechvogel Philipsen was het pas de eerste seizoenszege.

Uitslag Scheldeprijs 2021
1. Jasper Philipsen (Alpecin-Fenix)
2. Sam Bennett (Deceuninck-Quick-Step)
3. Mark Cavendish (Deceuninck-Quick-Step)
4. Danny van Poppel (Intermarché-Wanty-Gobert)
5. Clément Russo (Arkéa-Samsic)

Parcours

De Scheldeprijs is voor de vijfde keer in de geschiedenis te gast in het Nederlandse Terneuzen. Ditmaal weer met publiek, want vorig jaar werd de start gegeven op een afgeschermde locatie nabij chemieconcern DOW. Dat was een van strenge voorwaarden die de Veiligheidsregio, het ministerie van VWS en de politie stelden vooraleer ze toestemden om de Scheldeprijs in Zeeuws-Vlaanderen te laten starten. Intussen vinden de festiviteiten weer plaats op het Stadhuisplein.

Om 12.45 uur weerklinkt het officiële startschot, waarna de renners door de Westerscheldetunnel richting de Ellewoutsdijk op Zuid-Beveland rijden. De wind krijgt hier, zoals zo vaak in Zeeland, vrij spel. Het wordt dus quasi meteen opletten voor waaiervorming in het peloton.

De passage door Zeeland is eerder braaf, vergeleken met eerdere edities van de Scheldeprijs. Zo rijden de renners niet langer langs de Veerse Gatdam, de Deltaweg in Goes of de Havendijk in Yerseke, waar in het verleden de wind een prominente rol kon spelen.

Na de passage door ’s-Heerenhoek (de woonplaats van wielerlegende Jan Raas) en Heinkenszand, gaat het bijna de hele tijd langs weggetjes rondom de A58 richting het oosten. Gemeentes als Kapelle, Reimerswaal en Woensdrecht pikken hun deel van de Scheldeprijs mee, maar het waaiergevaar zou hier toch redelijk beperkt moeten zijn.

Na 72 kilometer koers bereiken de renners in het Antwerpse Kapellen de Belgische grens. Ten oosten van de Antwerpse haven gaat het via deelgemeente Putte, Brasschaat en Brecht richting de plaatselijke omloop in Schoten, die met zijn 17,2 kilometer weer in ere hersteld is. Deel één gaat door enkele kronkelende steegjes rond het centrum van Schoten. Voor deel twee van de omloop worden de brede wegen van Schilde, Wijnegem en Schoten opgezocht.

Peter Sagan bepaalt het tempo op de kasseien van de Broekstraat in 2016 – foto: Cor Vos

In die plaatselijke omloop is de 1.700 meter lange passage over (overigens zeer vlakke, goed aangelegde) kasseien ook weer een feit. Het is daar dat het peloton doorgaans op een lint wordt getrokken, gevolgd door een passage langs het Albertkanaal op 6,5 kilometer van de aankomst. Daar heeft de wind dan weer vrij spel, vooraleer het richting het centrum van Schoten gaat.

De aankomstlijn ligt naar goede gewoonte op de Churchilllaan in Schoten, een weg van ruim zes meter breed. De renners zullen die echter op een andere manier dan de vorige twee edities bereiken. Géén lange aanloopstrook van 2,2 kilometer, wel een ommetje langs de pas heraangelegde Borkelstraat. Zo is de laatste rechte lijn nu nog een goede achthonderd meter, op de gekende flauwe bocht op een goede driehonderd meter van de streep in Schoten na.

De oneffenheden op het wegdek die in het verleden voor valpartijen zorgden, zijn daar inmiddels goed weggewerkt, maar door de flauwe bocht is ingesloten geraken langs de binnenkant steeds gevaarlijk. Als eerste aanzetten hoeft daarom geen nadeel te zijn. De plaatselijke ronde moet viermaal worden afgelegd, goed voor een totaal van 199 kilometer.

Woensdag 6 april: Terneuzen – Schoten (199 km)
Start: 12.45 uur
Finish: tussen 17.07 en 17.30 uur

Favorieten

Naar goede traditie staat in Terneuzen de crème de la crème van de sprintersgilde aan de start, al ontbreken er toch enkele belangrijke pionnen. Denk maar aan Mark Cavendish, vorig jaar nog derde, maar ook de Australische sprintbom Caleb Ewan. Jasper Philipsen verdedigt gelukkig wel zijn titel, en ook runner-up Sam Bennett gaat voor een herkansing, al verkeert de Ier niet in zijn beste vorm. Verder tekenen er negen WorldTeams, negen ProTeams en drie continentale formaties present.

Jakobsen redt het voorjaar van Quick-Step – foto: Cor Vos

De reden dat bijvoorbeeld een Mark Cavendish er niet bij is, zit simpelweg in het feit dat Quick-Step – Alpha Vinyl de voorkeur geeft aan man in vorm Fabio Jakobsen. De rappe Nederlander, die overigens op jonge leeftijd zijn doorbraak kende in de Scheldeprijs, redde in zijn eentje het voorseizoen van de ploeg Lefevere, en bezorgde hen met Kuurne-Brussel-Kuurne ook de enige zege in een voorjaarsklassieker. Nadat Cavendish zijn kans kreeg (en verpestte) in Brugge-De Panne, kiest de ploeg hier weer voor de zekerheid van Jakobsen.

Bij Alpecin-Fenix wordt het allicht tot tijdens de wedstrijd zelf afwachten of Philipsen of Tim Merlier zijn kans mag gaan in de sprint. In Gent-Wevelgem konden beide kemphanen hun kans gaan, elk aan één kant van de weg. Merlier won de sprint voor plek zes, terwijl Philipsen in het gedrum terechtkwam. Benieuwd of ze in de Scheldeprijs voor een gelijkaardige tactiek gaan, of toch alles op Merlier zetten. Qua pure snelheid, lijkt de voormalige Belgische kampioen namelijk de betrouwbaarste keuze. Als hij, zoals in Brugge-De Panne, van ver kan aanzetten, is de kans klein dat er nog iemand overkomt.

Al was het in De Panne een pittige strijd tussen Merlier en Dylan Groenewegen, die tot op de streep tegenspartelde en slechts een paar centimeter tekort kwam. “Je bent nog niet klaar met mij”, grapte de Nederlander achteraf. Groenewegen gaf aan nog vaker duels met Tim Merlier te willen uitvechten, wat dat betreft lijkt de Scheldeprijs een ideaal terrein. Alleen heeft de kopman van BikeExchange-Jayco geen al te beste herinneringen aan Schoten. Bij vier eerdere deelnames kwam hij nooit verder dan plek negen, en in 2018 werd hij zelfs gediskwalificeerd door het negeren van een gesloten overweg.

De Lie blijft iedereen verbazen in 2022 – foto: Cor Vos

Arnaud De Lie debuteert woensdag in de Scheldeprijs, maar dat hoeft voor de energieke Waal geen probleem te zijn. De Lie zette reeds drie eendagswedstrijden van 1.1-niveau naar zijn hand, maar in de sprints op een niveau hoger zat er tot nu toe altijd wel iets tegen. Zonde, want Lotto Soudal kan de UCI-punten, liefst 200 bij winst in een 1.Pro-koers, bijzonder goed gebruiken. Aan De Lie om te tonen dat hij niet moet onderdoen voor de afwezige Ewan, die hervat in Turkije.

Alexander Kristoff is de enige favoriet die een sleutelrol speelde in de Ronde van Vlaanderen, wat meteen de topvorm van de Noor bevestigt. Of ja, eigenlijk is Kristoff in deze periode van het jaar altijd in orde en stelt hij zelden teleur. Dat de 34-jarige ex-winnaar van de Scheldeprijs ook nog massasprints kan winnen, bewees hij eerder dit seizoen in de Clasica de Almeria. Bouhanni en Nizzolo blijf je namelijk niet zomaar voor. Bij Intermarché-Wanty-Gobert zitten ze bovendien in een goede flow na de fratsen van Biniam Girmay, Kristoff kan die zomaar doortrekken.

Duitser Pascal Ackermann was Merlier dit seizoen zelfs al te snel af in de Bredene Koksijde Classic. Helemaal terug de oude is de renner van UAE-Emirates nog niet, maar veel kansen deden er zich intussen niet meer voor. In De Panne ging hij onderuit in de slotkilometer, terwijl de E3 en Gent-Wevelgem net zijn petje te boven gingen. De Scheldeprijs is weer een vlakke koers waar alleen snelle benen tellen, en met wat geluk kan Ackermann, hier tweede in 2018, het dan afronden.

Ackermann was Merlier al een keer te slim af – foto: Cor Vos

Het is opvallend hoe sterk Nacer Bouhanni dit seizoen weer te keer gaat. De Fransman van Arkea-Samsic kende twee magere jaren, maar strijdt nu weer geregeld mee voorin. Niet voor niets stond hij op het podium van de Minerva Classic, maar afgelopen week kon hij ook voor het eerst sinds september van 2020 weer zijn handen in de lucht steken in La Roue Tourangelle, een Franse 1.1-koers. Misschien geen belangrijke koers, maar voor Bouhanni kan het zomaar de mentale boost zijn waar hij naar op zoek was.

Verder is de lijst met outsiders, zoals in veel sprinterskoersen, behoorlijk lang. We denken aan Belgen Jordi Meeus (BORA-hansgrohe), Timothy Dupont (Bingoal Pauwels Sauces WB), Edward Theuns (Trek-Segafredo) en Sasha Weemaes (Sport Vlaanderen-Baloise), allen niet slecht, maar zeker ook niet top-top dit seizoen. Ook Cees Bol (Team DSM), Pierre Barbier (B&B Hotels-KTM), Sasha Modolo (Bardiani-CSF) en Niccolo Bonifazio (TotalEnergies) schrijf je maar beter niet op voorhand af.

Semiprof Michael Van Staeyen krijgt voor het laatst een vermelding in deze voorbeschouwing. De renner van EvoPro Racing, halftijds aan het werk als bikefitter, rijdt in de Scheldeprijs zijn allerlaatste kilometers op profniveau. Nadien hangt de 33-jarige snelle man de fiets onherroepelijk aan de haak. Symbolischer kan het haast niet, in ‘zijn’ Schoten.

Favorieten volgens WielerFlits
**** Fabio Jakobsen
*** Tim Merlier, Dylan Groenewegen
** Arnaud De Lie, Alexander Kristoff, Jasper Philipsen
* Pascal Ackermann, Nacer Bouhanni, Timothy Dupont, Sam Bennett

Website organisatie
Deelnemerslijst

Weer en TV

De weersomstandigheden zullen het voor de snelle mannen zeker niet de gemakkelijkste editie van de Scheldeprijs maken. Volgens Meteovista is er bij temperaturen tot 13 graden Celsius 85 procent kans op regenbuien. In Zeeland kan de windkracht oplopen tot zes Beaufort. De wind komt bovendien uit het zuidwesten, wat wil zeggen dat de renners de wind bij de passage doorheen Zeeland grotendeels langs rechtsachter zullen voelen komen.

Sporzais vanaf 14.45 uur present voor de live-uitzending, wat betekent dat de passage doorheen Zeeland niet live op tv zal zijn. De Eurosport Player is nog een kwartiertje later live in de ether.