Waar Parijs-Roubaix voor mannen een van de koersen is met de rijkste historie, is de koers voor het vrouwenpeloton spiksplinternieuw. Slechts vier edities zijn er nog maar van verreden, maar toch valt er al genoeg over de geschiedenis van de wedstrijd te schrijven. Logisch ook, er is immers geen eendagskoers die zo tot de verbeelding spreekt als Parijs-Roubaix. En dus duikt WielerFlits met veel plezier in de historie van deze wedstrijd.

Om tot de essentie van Parijs-Roubaix te komen hoef je alleen maar even een paar seconden naar Marianne Vos te luisteren. Ze startte misschien wel als topfavoriete in de allereerste vrouwenversie van Parijs-Roubaix, maar ze werd uiteindelijk de nummer twee in het Vélodrome André-Pétrieux. Achteraf zei ze: “Het was heel zwaar, maar ook mooi en ontzettend gaaf.” Valt hier nog iets aan toe te voegen?

Vooruit, we doen een poging.

Een hoop rensters zullen het zich tijdens het rijden van hun allereerste Parijs-Roubaix ongetwijfeld hardop hebben afgevraagd: waarom vonden we dit ook alweer een leuk idee? Zouden er enkele rensters jaloers zijn geworden op Sisyfus, die volgens de mythe door de goden werd veroordeeld om tot in de eeuwigheid een rotsblok op een steile berg te duwen? We sluiten het niet uit.

Het is de paradox die aan Parijs-Roubaix kleeft. Het is een bruut, oerlelijk en zeer regelmatig een zeer wreed evenement. En toch is er bijna geen enkele koers die zo tot de verbeelding spreekt als de helleklassieker. Waarom toch? Is het een wonderlijke soort van zingeving in het vrij zinloze menselijke bestaan? Het bestuderen van het werk van Nobelprijswinnaar Albert Camus, door velen beschouwd als grondlegger van het absurdisme, kan de moeite waard zijn om de diepere betekenis van het Franse wielermonument te begrijpen. Al beseffen we terdege dat het antwoord voor iedereen anders zal zijn.

foto: Cor Vos

Er moest lang voor gelobbyd worden om het voor elkaar te krijgen dat ook vrouwen welkom waren in l’Enfer du Nord. Te lang, maar zo gaat dat vaker bij lobbywerk voor de goede zaak. De uiteindelijke aankondiging was al wat jaren in de maak, maar op dinsdag 5 mei 2020 kwam-ie er, uiteindelijk toch nog een tikje onverwachts. Als een lichtpuntje in de donkerste der wielertijden. En zeg nu zelf: wat is er leuker dan een dag Parijs-Roubaix? Precies: twee dagen Parijs-Roubaix! Fijn dat ze het bij de ASO uiteindelijk ook zijn gaan inzien.

Het is niet zo dat het vrouwenpeloton daarvoor nog nooit over een kasseienstrook uit de hel is gereden. Integendeel: in de door Heidi van de Vijver gewonnen vrouwentour van 1993 zat bijvoorbeeld een strook die ook vandaag nog als een van de eerste secteurs wordt aangedaan in Parijs-Roubaix voor mannen: die tussen Quiévy en Viesly. In de Grande Boucle van 2002 zaten ook de stroken tussen Quérénaing en Verchain-Maugré en die tussen Monchaux-sur-Écaillon en Maing, respectievelijk stroken 25 en 21 in de mannenkoers.

Achteraf zijn er, naar verluidt, heel wat dinosaurussen van de internationale wielerbond op zoek gegaan naar enkele losgerammelde baarmoeders op een van de kasseienstroken. Dat bleek wel mee te vallen, al zou de heersende gedachte bij wielerbobo’s nog wel jarenlang zijn dat Parijs-Roubaix niet iets voor vrouwen zou zijn.

Droomkoers met schaduwzijde
In 2020 zou de koers er voor het eerst dus komen. Uiteindelijk ging het hele spektakel dat najaar niet door vanwege het grote aantal coronabesmettingen in Noord-Frankrijk. Maar gelukkig kwam van uitstel geen afstel, ofschoon de wedstrijd ook in het voorjaar van 2021 noodgedwongen werd geannuleerd vanwege opnieuw die vermaledijde pandemie. Gelukkig bleek de welbekende uitdrukking ‘driemaal is scheepsrecht’ nog eens accuraat, want zaterdag 2 oktober 2021 was het dan eindelijk zover: de droomkoers voor velen stond voor het eerst op het programma.

En een gedenkwaardige wedstrijd werd het zeker. Het werd, ondanks het ontbreken van het Bos van Wallers, een complete kennismaking met De Hel, want de wegen lagen vol water en slijk. De vele natte kasseienstroken leverden vele mooie, heroïsche plaatjes op, maar het had ook een schaduwzijde. De koers bleef niet zonder gevolgen voor een hoop rensters die ten val kwamen. Een hoop konden het vuil er in de legendarische doucheruimte vanaf spoelen, maar er waren er ook die lang last bleven houden van hun valpartijen. Denk maar aan Annemiek van Vleuten en Ellen van Dijk. Zware crashes horen bij Parijs-Roubaix, zeker, maar feestelijk worden ze nooit.

Vos kreeg in 2021 eindelijk de kans om voor een eigen naamplaatje in een douchecabine te rijden – foto: Cor Vos

Aan dramatiek en waanzin geen gebrek dus. En toch zou het, geheel volgens de eerder benoemde paradox, ook een heel mooie dag moeten zijn geweest. Dat werd het in ieder geval voor Lizzie Deignan, de eerste winnares. De eerste echte aanval bleek die dag meteen de juiste te zijn. Op de eerste kasseistrook, toen er nog 81 kilometer te rijden was, ging ze er al alleen vandoor. Een gewaagde move, maar de Britse kreeg het gelijk aan haar zijde. Marianne Vos schudde nog een zeer fraaie alles-of-nietspoging uit haar turbodijen, maar het mocht niet baten. Deignan draaide met een meer dan geruststellende voorsprong als eerste de wielerbaan op. Met haar solo reed ze zich nog maar eens de geschiedenisboeken in.

Lekker stuiteren en dansen
Een goed half jaar na de eerste editie was de blijdschap ook enorm bij Elisa Longo Borghini tijdens de eerste voorjaarsuitgave van de stuiterklassieker voor het internationale vrouwenpeloton. Opnieuw een renster van de Trek-ploeg aan het feest, opnieuw een behoorlijke solo. De Italiaanse grootheid zag haar kans schoon op de strook van Templeuve. Daar draaide ze de gashendel vol open, waarna ze al snel dertig seconden pakte. De koers was niet gelijk gedaan, zo kwam een elitegezelschap met alleen maar grote vedetten nog heel dichtbij, maar ELB kon op de wielerbaan uitgebreid de tijd nemen om te juichen.

Veel spannender was het bij de derde editie van de koers. SD Worx won in 2023 bijna alles, maar in deze wedstrijd ging het toch weer mis. En wie daar voor aanvang van Parijs-Roubaix geld op had ingezet, had daar ongetwijfeld flink aan kunnen verdienen. Want Lotte Kopecky was, zeker na haar klassedemonstratie in de Ronde van Vlaanderen, de topfavoriete. Maar in het noorden van Frankrijk bleek maar weer dat een wielerkoers geen simpele optelsom is. Goddank. De vroege vlucht bleef nipt vooruit en in de sprint maakte Alison Jackson het af. Ze vierde haar verrassende zege met een al even opvallend dansje.

Geen overwinning voor Lotte Kopecky dus, in 2023. Maar een jaar later sloeg de Vlaamse wielerheldin wel toe. Op de wielerbaan van Roubaix was de wereldkampioene de snelste in een sprint met zes. In haar regenboogtrui. Kon het voor haar mooier? Waarschijnlijk niet. Want Parijs-Roubaix is nu eenmaal één van die koersen waar je wielrenner voor wil worden, hoe verschrikkelijk de wedstrijd ook is.

In het seizoen 2025 wordt Parijs-Roubaix Femmes avec Zwift verreden op zaterdag 12 april.