Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Verduurzaming in wielerindustrie versnelt, maar slechts stapvoets
Materiaalzone Vorig jaar werd tijdens Eurobike duidelijk dat verduurzaming – eindelijk – een leidend thema begint te worden in de wielerindustrie. Tijdens de Taipei Cycle Show werd dat wederom bevestigd, al gaat die verduurzaming voorlopig nog pijnlijk langzaam.
Schwalbe en Vittoria, het zijn twee van de weinige wielermerken die zich serieus inzetten voor verduurzaming van de fietssport. Voorlopig nog niet op enorme schaal, maar de inzet en ambitie valt te prijzen. Eveneens legt het op pijnlijke wijze bloot hoe traag de verduurzaming in de industrie verloopt. WielerFlits legt uit.
Vorig jaar was het Schwalbe dat tijdens Eurobike een programma voor het recyclen van banden aankondigde evenals een band van grotendeels gerecyclede materialen. Dit jaar was het Vittoria dat tijdens de Taipei Cycle Show een band presenteerde die van gerecyclede of hernieuwbare materialen is geproduceerd. Daarnaast zetten zowel de Duitse als Italiaanse bandenproducent in op het recyclen van banden, een ingewikkeld klusje.
Dat is voor nu nog op kleine schaal. Schwalbe zamelt enkel banden in via hun Duitse dealernetwerk, terwijl Vittoria dat slechts in Italië doet. De reden daarvoor zit in praktische obstakels; Vittoria haalt de banden zelf op bij hun dealers, maar heeft buiten hun thuisland simpelweg niet een groot genoeg dealernetwerk om dat op kosteneffectieve wijze te kunnen doen.
Samenwerking blijft achter
Om deze recyclingprojecten op te zetten, hebben Schwalbe en Vittoria de voorbije jaren aan de nodige kennisuitwisseling gedaan. Andere bandenmerken zijn daarentegen nog niet happig – en precies daar zit de crux: de slagkracht is op dit moment eigenlijk nog te klein om een serieuze impact te bewerkstelligen.
Alhoewel Vittoria niet enkel hun eigen banden recyclet – ook gebruikte banden van andere merken worden bij hun dealers verzameld – is een 300-tal dealers niet genoeg om serieuze impact te maken. Op dit moment lukt het Vittoria om ongeveer 11% van de 4 miljoen banden (binnen- en buitenbanden) die er in Italië worden weggegooid te recyclen. Nogmaals: dat is een respectabele inspanning, maar zonder medewerking van andere bandenmerken (en hun dealernetwerk) zal het amper zoden aan de dijk zetten.
Jaarlijks worden er wereldwijd honderden miljoenen banden weggegooid – foto: Schwalbe
Het probleem ligt onder andere bij bandenfabrikanten die óók autobanden maken, zoals Continental, Michelin en Goodyear. Zouden ze ook die autobanden moeten gaan recyclen, dan is er écht werk aan de winkel. Een investering die ze niet bereid zijn te doen en reden voor ze om zich ook afzijdig te houden bij het recyclen van fietsbanden.
Dus is het wachten op internationale regelgeving, vertelt Stijn Vriends, CEO van Vittoria. “Ieder land heeft op dit moment eigen regels, dat maakt het allemaal nog lastiger. Als de Europese commissie bijvoorbeeld bepaalde regelgeving in het leven roept, dan moeten we het wel met zijn allen op gaan pakken. Nu draaien dit soort operaties grotendeels op goodwill.”
Die verplichting zal mogelijk ook de zo gewenste samenwerking tussen verschillende merken aanzwengelen. “Wij delen heel graag onze werkwijze met andere merken. Sterker nog, dat hebben we al geprobeerd en proberen we nog. Wij verdienen hier vrijwel niks aan, het is hooguit goed voor relaties met partners. De externe partij die banden voor ons recyclet, gaat graag met andere bandenmerken in zee, maar die tonen weinig tot geen interesse.”
De industrie verenigen
Dat is de verduurzaming in de bandenindustrie, maar het is symptomatisch voor de wielerindustrie als geheel. Meer en meer komen bedrijven met kleine initiatieven om te vergroenen, maar aan degelijke samenwerking ontbeert het nog.
Daar probeert Shift Cycling Culture verandering in te brengen. Dit non-profit-bedrijf richt zich op het versnellen van verduurzaming in de wielerindustrie. Een lastige klus, maar geen uitzichtloze, zo vertelt één van de oprichters – Erik Bronsvoort – ons. “Het was tot een jaar of twee geleden voor pak ‘m beet Specialized vrijwel ondenkbaar dat ze met Trek gaan samenwerken. Toch lukt het ons om dat te veranderen. Zo hebben we nu een project waarbij we samen met grote bedrijven als Canyon, Scott en Trek samenwerken om methodiek te ontwikkelen waarmee bedrijven hun CO2-voetafdruk in kaart kunnen brengen en deze kunnen reduceren.”
Naast het recyclen, zetten Schwalbe en Vittoria ook in op meer duurzame varianten van rubber – foto: Schwalbe
Bronsvoort bevestigt dat Europese regelgeving de verduurzaming in een stroomversnelling gaat brengen. “Nu komt verduurzaming eigenlijk alleen tot stand bij bedrijven waar de CEO intrinsieke motivatie heeft en dit als strategisch ziet, zoals Schwalbe of Vittoria. Je hebt echt koplopers nodig die willen innoveren om die verduurzaming te bewerkstelligen en het niet enkel doen omdat het moet”, stelt hij.
Toch ziet hij het enigszins rooskleurig in. “Ik denk dat we nu in de fase zitten waar de ontwikkeling op gang begint te komen, de pre-development fase noemen wij dat. Wij brengen nu regelmatig CEO’s van grote bedrijven uit de wielerindustrie bij elkaar en daar begint enige samenwerking te ontstaan. Ik denk dat we dan vanaf 2028 ongeveer gaan zien dat het écht op stoom begint te komen.”
“Maar het is in het belang van alle bedrijven zelf om nú al aan de slag te gaan met het in gang zetten van die verduurzaming. Als die regels er plotseling komen en het moet allemaal snel gebeuren, gaat dat heel lastig worden voor veel bedrijven en simpelweg een crisis worden.”
Steeds meer wielerproducten worden van carbon geproduceerd, maar productie daarvan heeft een hoge milieu-impact – foto: Cor Vos
Daarbij hoopt Bronsvoort op hulp van de UCI. “Mijn droom is dat op de Olympische Spelen van 2028 alle fietsen en uitrustingen van de renners circulair zijn. Over de precieze invulling van een circulaire wielersport valt nog te debatteren, maar het feit dat de UCI in hun recente rapport over duurzaamheid hier stappen op lijkt te willen maken, stemt me hoopvol.”
Er is dus reden tot optimisme, maar echte progressie zien we nog weinig. Koepelorganisaties en verschillende bedrijven uit de wielerindustrie blijven zich inzetten, maar échte vereniging en vooruitgang op het gebied van verduurzaming in de wielersport blijft achter. Daarvoor lijkt een paradigmaverschuiving in de industrie als geheel nodig te zijn. Sterker nog, daarvoor zal waarschijnlijk verplichtende regelgeving van hogerhand nodig zijn.
Voorlopig moeten we initiatieven als die van Schwalbe, Vittoria en Shift Cycling Culture dus blijven toejuichen, ongeacht hoe groot of klein deze zijn. Wellicht leiden al die kleinere initiatieven op termijn dan toch tot een meer pragmatische denkwijze en aanpak, die wél serieuze impact hebben.
Om te reageren moet je ingelogd zijn.