Is de Omloop voorbij, dan is de Strade Bianche nabij! De Italiaanse wittewegenkoers staat garant voor spektakel. Fans kunnen zich verlekkeren aan een prachtige wedstrijd in een misschien nog wel mooier decor, terwijl het voor de deelnemers niets dan afzien zal worden. De Strade Bianche voor vrouwen viert in 2024 haar tienjarig jubileum. De geschiedenis van deze koers mag dan relatief kort zijn, het is toch de moeite waard om erin te duiken. WielerFlits neemt je mee!

Het is allerminst een straf om door het Italiaanse land te mogen fietsen, dat weten lezers van Fietstoerisme en RIDE Magazine maar al te goed. En de regio van de Strade Bianche is misschien wel de mooiste regio van allemaal. Misschien, want het is eigenlijk geen doen te kiezen uit al die Italiaanse prachtgebieden. Daarbij, de tijd die aan de discussie wordt besteed, kan beter worden gevuld met het geselen van pedalen. Hup, naar buiten, lekker zwoegen.

Alfonsina Strada en worstenhelmen
En als je dan onder je het zand hoort knarsen terwijl je je laaft aan de Italiaanse zon, denk dan gerust eens aan iedereen die er al eens eerder overheen heeft gereden. Zou Gino Bartali hier tijdens de Tweede Wereldoorlog met een stel identiteitsbewijzen in zijn frame hebben rondgereden? Daar wordt door historici ernstig aan getwijfeld, maar laat uw fantasie door deze informatie vooral niet minder op hol slaan.

En hoe zou legendarische Alfonsina Strada — pionier der wielerpioniers — een eeuw geleden dit landschap hebben beleefd tijdens haar legendarische deelname aan de Giro d’Italia? Zou ze oog hebben gehad voor de ontelbare steentjes, de eindeloze rijen cipressen en de fraaie vergezichten of was de blik slechts gerecht op het voorwiel als ze op één van de vele steile stroken naar boven zwoegde.

Ook meenemen op de mentale bagagedrager: de legendarische Eroica-toertocht, de oermoeder van de gravelrenaissance. Veel romantischer dan dat gaat de toch al behoorlijk romantische wielersport niet worden: denk aan klassieke fietsen, wollen truien en worstenhelmen. Dat werk. De Eroica heeft het allemaal. De tocht, nog altijd een groot succes, inspireert organisatoren om in 2007 voor het eerst sinds tijden weer een grote UCI-koers over de stoffige sterrati te sturen.

foto: Cor Vos

Met dank aan de Banca Monte dei Paschi di Siena, de oudste bank ter wereld, wordt de wedstrijd opgetuigd. De winst gaat naar Alexander Kolobnev en zijn naam gaat de geschiedenisboeken in als eerste winnaar van een moderne topklassieker. Het is even wachten op de eerste vrouw die de koers op haar naam mag schrijven. Vrouwen moeten het lange tijd doen met de toertocht. Hartstikke leuk voor gewone stervelingen, maar de beste wielrensters ter wereld hoopten toch ook zelf een keer de wedstrijd te mogen betwisten.

Groten der aarde
“Ik weet nog dat ik naar de editie van 2014 keek en dacht: dit is de gaafste koers ooit. Dit wil ik ook!” Was getekend, Megan Guarnier. Ze spreekt deze woorden uit na afloop van de eerste Strade Bianche voor vrouwen, in 2015 dus. Voor de voormalig renster van Boels-Dolmans is het niet alleen een heuglijke dag omdat ze eindelijk haar droomkoers mocht betwisten. Nee, voor Guarnier is het echt een dag worden om nooit te vergeten, want even voordat deze tekst uit haar mond ontsnapt, is ze namelijk op het erepodium gehuldigd als eerste winnares.

Guarnier laat zien dat ze het waard is in Toscane. Ze laat alles en iedereen achter in de 103 heuvelachtige en stoffige kilometers. De Amerikaanse komt solo als eerste aan op het befaamde Piazza del Campo in het hart van Siena. Guarnier maakt met haar zege direct duidelijk dat deze wedstrijd enkel voor de absolute groten der aarde is weggelegd. En dat verandert de daaropvolgende jaren allerminst.

Begin maart een rondje fietsen in Italië kan enorm lekker zijn. Tijdens de meeste edities is het nog wel fris, maar voor de rest wel aangenaam toeven in het Italiaanse land. En dan zijn er de edities waarin de regen van de partij is. In 2017, met de Italiaanse grootheid Elisa Longo Borghini als winnares, moeten de rensters de gehele finale afwerken in een watergordijn, en dat geldt ook voor het jaar daarna.

Sterker nog: in 2018 regent het gewoon de gehele wedstrijd. Omdat het ook nog eens steenkoud is, moet iedereen zeer diep in de reserves tasten. Ook de winnares: “Het was een epische wedstrijd, ik denk dat het de zwaarste wedstrijd is die ik ooit heb gereden. Ik was compleet leeg aan de finish”, aldus Anna van der Breggen. En als zij al leeg is…

foto: Cor Vos

Lichtpunt en paard
Slechts een keer is het afgrijselijk warm geweest tijdens de koers; tijdens het coronajaar 2020. De eerste grote koers waar dat jaar een streep door ging, maar in de zomer ook weer het eerste lichtpuntje aan de horizon na een lang, koersloos zwart gat. Mavi García doet tijdens de koers een heroïsche gooi naar de zege. En het ziet er op een gegeven moment ook enorm goed uit. Vlak voor de voorlaatste onverharde strook van Colle Pinzuto lijkt de Spaanse zo goed als zegezeker. Maar dat is buiten Annemiek van Vleuten gerekend.

Vanuit het peloton, op een gegeven moment op vijf minuten, gaat ze vol aan op Colle Pinzuto. Niemand kan mee. In no time komt Van Vleuten bij de achtervolgers, waar ze tot de laatste strook van Le Tolfe mee samen rijdt. Op de onverharde klim begint ze aan het slotoffensief. De vice-wereldkampioene duathlon van 2017 moet zich zo’n zeven kilometer voor de Piazza del Campo neerleggen bij het feit dat Van Vleuten zou aansluiten. In de binnenstad van Siena valt de beslissing. Van Vleuten gaat aan onder de vod, maar García neemt brutaal over. Op het steilste stuk weet Van Vleuten echter toch afstand te nemen, waarna het verzet van García definitief breekt.

In 2022 mag de koers voor het eerst een Belgische winnares begroeten, met Lotte Kopecky die in een rechtstreeks duel Van Vleuten verslaat. Een jaar later is ze ook hoofdrolspeelster in een bijzondere ontknoping. Na een koers waarin Demi Vollering al is gehinderd door een paard, strijdt Kopecky met haar ploegmate en Kristen Faulkner — die lang op weg lijkt naar de overwinning — om de zege op de plavuizen van de loeisteile Via Santa Caterina.

Faulkner, later gediskwalificeerd vanwege het dragen van een glucosemeter, stribbelt nog even vervelend tegen, maar tegen de overmacht van Kopecky en Vollering is ze niet opgewassen. De ploeggenotes mogen het samen uitmaken. Waar in deze situaties nog weleens overwinningen worden weggegeven, is dat nu niet het geval. Wat gelijk het belang van Strade Bianche laat zien. De twee strijden tot op de streep en pas minuten na de finish zou blijken dat Vollering gewonnen heeft.

Erelijst Strade Bianche
2023: Demi Vollering
2022:  Lotte Kopecky
2021: Chantal van den Broek-Blaak
2020: Annemiek van Vleuten
2019: Annemiek van Vleuten
2018: Anna van der Breggen
2017: Elisa Longo Borghini
2016: Elizabeth Deignan
2015: Megan Guarnier

In 2024 vindt Strade Bianche plaats op zaterdag 2 maart.