De Nederlanders vinden vrijdag een nieuwe medaillekans in de spectaculairste wielerdiscipline: het BMX. De namen van landgenoten Twan van Gendt, Jelle van Gorkom en Niek Kimmann doen misschien niet meteen een belletje bij u rinkelen, maar daar komt de komende dagen ongetwijfeld verandering in. WielerFlits blikt vooruit op een felbevochten medaillestrijd.

Om in aanmerking te komen voor de medailles, moeten de atleten zich op woensdag 17 augustus omstreeks 19:30 eerst en vooral proberen te plaatsen voor de kwartfinales, die een dag later om 18:30 doorgaan. De halve finales worden exact 24 uur later verreden, alvorens de acht sterkste renners op vrijdag 19 augustus om 20:10 in een grote finale om het eremetaal mogen strijden.

Historie
Naast de spectaculairste, is het BMX de jongste wielerdiscipline op de Olympische Spelen. Pas in 2008 mochten de BMX’ers voor het eerst aan de bak. De Let Māris Štrombergs kwam in Peking als winnaar uit de bus, ten koste van Amerikanen Mike Day en Donny Robinson. Štrombergs deed dat nummertje vier jaar later in Londen nog eens over. De piepjonge Australiër Sam Willoughby en de Colombiaan Carlos Oquendo mochten mee op het podium. Štrombergs vestigde logischerwijs een absoluut record, dat hij de komende dagen nog wat scherper zou kunnen stellen.

Parcours
Het BMX-parcours in Rio heeft – in tegenstelling tot de wielerbaan – weinig lof gekregen. De atleten waren in die mate teleurgesteld in de omloop dat het test event van 4 oktober 2015 zelfs bijna werd afgelast. Ex-Belgisch kampioen BMX en Sporza-analist Toon Jacobs geeft extra tekst en uitleg aan WielerFlits: “Er was zoveel commotie over de omloop dat de atleten massaal in protest zijn gekomen. De moeilijkheidsgraad was te hoog, oordeelden ze. En daar hadden ze zeker gelijk in.”

“Ik heb de beelden gezien van een step up, waar de allerbeste renners nauwelijks op konden springen. Individueel was het misschien wel mogelijk, maar in koers was er gewoon veel te weinig speling en een te groot risico op ongevallen. Bovendien was de landing na de sprong veel te kort. De organisatie had als alternatief een trapje voorzien langs beide kanten van de hindernis, maar iedereen weet dat als je je daaraan waagt je nooit kan meedoen om de winst. Intussen is de omloop tot een normale proportie omgebouwd. De step up is nog altijd heel hoog, maar de beste BMX’ers ter wereld kunnen dit aan. Ik begrijp wel dat de parcoursbouwers van de UCI met zulke evenementen telkens een heel spectaculair, next level omloop aan de wereld willen laten zien, maar het moet wel binnen de lijnen van het BMX blijven. Ik hoop dat ze hier lessen uit trekken.”

Het olympisch test event ging na grondig overleg met de organisatie en de nodige (voorlopige) aanpassingen aan de omloop uiteindelijk toch door. De Let Edžus Treimanis zette de finale verrassend naar zijn hand. De Fransman Amidou Mir en thuisrijder Renato Rezende kwamen nipt te kort. Met een knappe vijfde plaats bewees toenmalig wereldkampioen Niek Kimmann zijn klasse.

Favorieten
“Eens een renner de finale heeft bereikt, kan alles. Iedereen heeft dan een bijna even grote kans op winst”, geeft analist Toon Jacobs mee. En dat maakt het er niet gemakkelijker op om favorieten aan te duiden. Op basis van zijn constante seizoen kunnen we de Fransman Joris Daudet als topfavoriet naar voren schuiven. Op het meest recente WK in het Colombiaanse Medellin zette hij die favorietenrol kracht bij door de Nederlander Niek Kimmann naar de tweede plek te verwijzen. “Niet heel verrassend, want Frankrijk is een echt BMX-land. Ook Amidou Mir en Jérémy Rencurel hebben medaillekansen, en dan wordt Sylvain André – de nummer 18 van de wereld – zelfs nog thuis gelaten. Wat een weelde.”

Die weelde heerst ook in Nederland. Met Twan van Gendt, Jelle van Gorkom en Niek Kimmann zijn er drie landgenoten van de partij, maar houd vooral die laatste in het oog. Kimmann is met zijn 20 jaar bijzonder jong, maar dat hoeft volgens Jacobs geen nadeel te zijn voor de wereldkampioen van vorig seizoen. “Op die leeftijd zijn BMX’ers vaak zelfs op hun best. Je ziet het heel vaak dat jonge renners als een komeet binnenkomen bij de profs en een paar jaar later terugvallen. Deze young gun heeft niks te verliezen en is nog lang niet aan die terugval begonnen. Twan van Gendt – in 2012 vijfde in Londen – is er al iets langer bij, maar zeker nog niet versleten.”

Wat dan gezegd van tweevoudig olympisch kampioen Māris Štrombergs. De 29-jarige Let is de oudste favoriet, maar zette recent nog de Wereldbeker in het Nederlandse Papendal naar zijn hand. Met een derde gouden medaille zou hij zichzelf definitief in de geschiedenisboeken rijden. “Ik zie dat gebeuren”, geeft Jacobs toe. “Štrombergs is iemand die je nooit mag afschrijven. In Londen had ik op voorhand het gevoel dat hij niet mee zou doen voor de prijzen, maar tegen alle verwachtingen in won hij met sprekend gemak de finale. Mentaal kan hij zich zo oppeppen voor een finale, misschien voor een van de laatste malen in zijn carrière.”

De nummer één van de wereld – weliswaar met minimaal verschil – is voor aanvang van de Olympische Spelen de Amerikaan Nicholas Long (27). Hij is ook al een tijdje actief in het BMX-wereldje, maar stond dit jaar pas voor het eerst op het podium van het WK. Of dat een voorteken is voor een olympische medaille, moet nog blijken. Wat wel vast staat is dat Long bezig is aan een constant seizoen. “Long rijdt de komende dagen ongetwijfeld op revanche. Op de vorige Spelen had hij onverwachts zijn dagje niet en werd hij 17e. Hij heeft dus nog iets recht te zetten en ook voor hem is het zijn laatste kans.” Connor Fields en Corben Sharrah zijn de andere Amerikaanse kanshebbers.

Groot-Brittannië moet het dan weer doen met één grote naam: Liam Phillips. Deze ervaren rot van 27 prijkt net na Long op de UCI-ranking en weet wat winnen is, getuige zijn zege in de Wereldbeker van afgelopen jaar. Australië beschikt over de twee jaar jongere ex-wereldkampioen Sam Willoughby, die al vroeg aan de BMX-top kwam te staan. “Op zijn 18e won Willoughby bijna alles wat er te winnen viel”, herinnert Jacobs zich. “Als wereldkampioen bij de junioren in 2009 reed hij toen al snellere tijden dan de profs. Dat was ongezien, maar daarna is hij wat teruggevallen – net als Connor Fields. Nu zijn ze nog altijd top, maar dat superhoge niveau van vroeger halen ze niet meer.”

Tot slot zijn er nog twee niet te vergeten landen met allebei twee ijzers in het vuur: Zwitserland met David Graf en Renaud Blanc en Colombia met Carlos Oquendo en Carlos Ramirez. Jacobs wikt en weegt ook hun kansen: “Graf zie ik een beetje als de eeuwige tweede. In de Wereldbekers in Papendal en Manchester, het EK: telkens was hij er dicht bij, maar nooit was het prijs. Blanc komt nog minder in aanmerking voor de prijzen, maar is een technisch zeer sterke pion. De Colombianen zijn dan weer heel moeilijk in te schatten, omdat ze vaak actief zijn in het Amerikaanse circuit. Je ziet ze een heel jaar niet, maar plots kunnen ze er zijn.”

Favorieten volgens WielerFlits
**** Joris Daudet
*** Niek Kimmann en Māris Štrombergs
** Nicholas Long, Sam Willoughby en Liam Phillips
* Amidou Mir, Twan van Gendt, Connor Fields en David Graf