Materiaalzone 
Fietstoerisme 
Vuelta 2023: Voorbeschouwing etappe 13 naar de Col du Tourmalet – Dag van de waarheid
De dertiende etappe van de Vuelta a España is een lood- maar dan ook loodzware etappe. Voor de eerste keer in deze ronde heeft de organisatie een beklimming het etiket van ‘buitencategorie’ meegegeven. Unipublic doet dat meteen twee keer. Op de Col du Tourmalet kan er met minuten gesmeten worden tussen de klassementsrenners. Wie deelt een megaklap uit? WielerFlits blikt vooruit.
Parcours
De etappe voert over grotendeels Frans grondgebied en kan gezien worden als een goedmakertje voor de Vuelta van 2020, toen de ronde ook een uitstapje naar de Tourmalet zou hebben. Door het coronavirus kon dat destijds niet doorgaan: de karavaan mocht de grens niet over. Nu hoopt de ASO met de Vuelta wel voor het eerst in de geschiedenis over de meest beklommen col van de Tour de France te rijden.
Alleen de eerste kilometers vanuit Formigal liggen vrijdag nog in Spanje. Meteen na de start wordt er direct geklommen naar de top van de Col du Portalet. De hele klim blijft de renners bespaard, maar alsnog zal de 4,4 kilometer lange klim een rol van betekenis spelen in de rit. Direct na de start zal een kopgroep zich hier meteen willen vormen.
Na 4,4 kilometer begint een lange afzink naar Laruns, waar de Col d’Aubisque (16,5 km aan 7,1%) het Vuelta-peloton zal opwachten. In tegenstelling tot de Tourmalet is de Aubisque al eerder in de Vuelta opgenomen. Robert Gesink boekte er in 2016 een van de grootste overwinningen in zijn carrière door vanuit de vroege vlucht Kenny Elissonde en Egor Silin voor te blijven.
Na de Aubisque en de afdaling zijn we halverwege de etappe. De Col de Spandelles (10,3 km aan 8,3%) en de Col du Tourmalet (18,9 km aan 7,4%) volgen nog in het restant van de rit. De Tourmalet mag een bekende klim worden geacht inmiddels, de Spandelles nog niet.
Alhoewel deze klim in vergelijking met de Aubisque en de Tourmalet ‘slechts’ eerste categorie is, mag de Spandelles niet worden onderschat. Elke kilometer heeft de klim wel stijgingspercentages richting de vijftien procent. Boven op de top zijn ook nog een bonificatieseconden te verdienen.
Met drie loodzware beklimmingen in deze etappe zullen er lijken uit de kast komen, zeker als je weet dat het aantal hoogtemeters ruim over de 4000 gaat in slechts 134 kilometer.
Vrijdag 8 september, etappe 13: Formigal – Col du Tourmalet (134 km)
Officieuze start: 13.50 uur
Officiële start: 13.58 uur
Finish: tussen 17.15 uur en 17.45 uur
Afstand: 134 kilometer
Favorieten
Wielerliefhebbers zullen reikhalzend hebben uitgekeken naar de dertiende etappe, de meeste renners in dit Vuelta-peloton een stuk minder. Op vrijdag 8 september is het voor sommige klassementsmannen misschien wel erop of eronder. In een etappe van slechts 134 kilometer trekken de renners dwars door de Pyreneeën en beklimmen ze onderweg één beklimming van de eerste en twee cols van de buitencategorie. Dan weet je dat het kaf van het koren zal worden gescheiden, de mannen van de jongens, en dat de mannen met aspiraties voor de eindzege met de billen bloot moeten.
De voorbije twee dagen hielden de mannen voor het klassement hun kruit droog. “Iedereen zal wel een beetje koersen met de rem op. Iedereen kijkt toch al met een bang hartje naar vrijdag en zaterdag”, voorspelde Remco Evenepoel woensdag al voor de start van rit tien. Koersen met de handrem, dat is er nu echt niet bij voor de renners. De verschillen zullen op de top van de Col du Tourmalet ongetwijfeld hoog oplopen, en een slechte dag kan fataal zijn.
Sepp Kuss en Primoz Roglic moeten er vrijdag weer staan – foto: Cor Vos
Dé ploeg om naar uit te kijken, en dat is eigenlijk al zo sinds de start van de Vuelta, is Jumbo-Visma. De Nederlandse formatie begon met twee duidelijke kopmannen aan de Spaanse ronde, maar inmiddels heeft ook Sepp Kuss zich ontpopt tot een mogelijke(?) eindwinnaar. De Amerikaan gaat na twaalf ritten namelijk aan de leiding in het algemeen klassement, wist met de tijdrit al over een mogelijke horde te springen en zal nu toch wel stiekem beginnen dromen van de eindoverwinning. Akkoord, er kan nog ontzettend veel gebeuren in deze Vuelta, maar toch. Kuss heeft er nog nooit zo goed voorgestaan.
Woensdag werd hem nog maar eens gevraagd naar zijn kansen. “Het is heel simpel. Ik moet elke dag mijn best blijven doen en elke dag genieten van de rode trui, zolang ik deze draag. Je moet er altijd in geloven.” Na de etappe van vrijdag zullen we al een stuk wijzer zijn. Als Kuss erin slaagt om zijn rode trui te behouden in een rit over de Col d’Aubisque, Col de Spandelles en Col du Tourmalet, lijkt alles mogelijk. Kuss heeft in ieder geval de gunfactor binnen zijn ploeg, dat blijkt wel uit de woorden van ploeggenoot Robert Gesink. “Het mooie is dat de twee voorziene kopmannen het Sepp Kuss gunnen”, aldus de wegkapitein.
Vingegaard, hier in het wiel van Roglic, kon nog niet imponeren – foto: Cor Vos
Met de ’twee voorziene’ kopmannen doelt Gesink natuurlijk op Primoz Roglic en Jonas Vingegaard. Waar Roglic er ook nog altijd uitstekend voor staat in het klassement, heeft Vingegaard al meer werk wil hij ook echt de Vuelta winnen. De Sloveen staat op ruim anderhalve minuut van Kuss en 23 seconden van Remco Evenepoel. Vingegaard volgt nog een minuut verderop (zevende op 2:22) na een mindere tijdrit. Beide renners zullen dus ook met een andere ingesteldheid aan de start verschijnen. Roglic hoeft vrijdag niet per se aan te vallen, Vingegaard zal daarentegen wat eerder uit zijn hok moeten komen.
Beide mannen maken echter ook deel uit van een overkoepelend plan, uitgestippeld door de ploegleiding van Jumbo-Visma. Wat is de Nederlandse formatie vrijdag van plan? Kiezen de geel-zwarte mannen voor een defensieve koerstactiek, in de wetenschap dat Kuss nog altijd aan de leiding gaat? Of trekken ze juist vol in de aanval, om zo concurrenten als Evenepoel en Juan Ayuso onder druk te zetten? Dat is de grote vraag voorafgaand aan de Tourmalet-rit. Hoe dan ook, de ploeg heeft met Roglic, Vingegaard en Kuss drie potentiële ritwinnaars in huis. We geven in deze voorbeschouwing toch lichtjes de voorkeur aan Roglic, die een zeer sterke indruk maakt.
Remco Evenepoel (in de witte trui) is de Belgische hoop in Vuelta-dagen – foto: Cor Vos
De mannen van Jumbo-Visma zullen op weg naar de Col du Tourmalet wel moeten afrekenen met Remco Evenepoel, die er van de grote favorieten voor de eindzege (we rekenen Kuss even niet mee) het beste voor staat. In de tijdrit van dinsdag wist de kopman van Soudal Quick-Step goede zaken te doen met het oog op de eindzege, maar Evenepoel hecht nu ook niet te veel waarde aan zijn tijdswinst. “De tijdrit niet zal beslissen over winst en verlies. Er komt nog veel aan in deze Vuelta”, doelde de titelverdediger onder meer op de Pyreneeëntocht naar de Tourmalet. In de rit van vrijdag kunnen de verschillen nog hoger oplopen.
Piekeren zal Evenepoel niet snel doen, maar hij zal zich toch af en toe wel afvragen hoe hij de mannen van Jumbo-Visma het beste kan bestrijden. De Belg moet immers niet één, maar liefst drie renners van de Nederlandse formatie in de gaten houden. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de tridente bij UAE Emirates of Enric Mas, die ook zeker nog niet zijn uitgeschakeld voor de zege. Wat is nu de beste tactiek voor Evenepoel? “Ik moet durven te gokken om andere ploegen uit hun kot te lokken. Ik ben niet de enige die deze Vuelta wil winnen of die het podium wil halen”, liet hij woensdag nog weten.
“Ik zal niet altijd hooi op mijn vork nemen. Anderen mogen ook eens iets doen”, doelt hij onder meer op Mas en de UAE-kopmannen Juan Ayuso en João Almeida. Op de rustdag had hij het nog over een mogelijke alliantie in de tweede of derde week. “Ze kunnen ook zeer belangrijk voor mij zijn in de komende twee weken. Het is altijd gemakkelijker om te kunnen samenwerken, dan alle problemen in je eentje op te lossen. Jumbo-Visma heeft nu drie sterke renners en dus moeten we een manier vinden hoe we tegen hen kunnen werken. Ik denk dat het geen leugen is als ik zeg dat het goed is dat we op een bepaalde manier kunnen samenwerken.”
De favorieten zijn momenteel aan elkaar gewaagd – foto: Cor Vos
Dit klinkt in theorie veelbelovend, maar is het ook uitvoerbaar in de praktijk? Evenepoel ziet dus wel een mogelijkheid om op te trekken met de mannen van UAE Emirates. En waarom ook niet? De formatie uit het Midden-Oosten heeft, net als Jumbo-Visma, nog drie pionnen om mee te spelen. Marc Soler is de voorlopige nummer twee in de stand, João Almeida staat zesde en Juan Ayuso staat achtste. Dit biedt voldoende perspectief en we zijn dan ook benieuwd wat de ploegleiding op tactisch vlak allemaal zal verzinnen. Stuurt de ploeg Soler eerder in de aanval, in de hoop hiermee de concurrentie af te matten?
Met Enric Mas dient er zich misschien wel een natuurlijke bondgenoot aan, aangezien de Spaanse kopman van Movistar wel iets moet ondernemen in het klassement. Mas stond er voor de tijdrit nog uitstekend voor, maat kijkt inmiddels wel tegen een achterstand aan van bijna drie minuten op rodetruidrager Sepp Kuss. Als Mas echt nog de ambitie heeft om de Vuelta te winnen, dan moet hij vrijdag wel iets proberen. Wat we de voorbije bergritten wel hebben gezien, is dat de 28-jarige coureur bergop een van de sterkste renners is in deze Vuelta, en (voorlopig) niet hoeft onder te doen voor Evenepoel, Roglic en co.
Zien we Egan Bernal nog eens in een glansrol? – foto: Cor Vos
Een renner waar we ook wel iets van verwachten op weg naar de Tourmalet: Aleksandr Vlasov. De kopman van BORA-hansgrohe verloor in de eerste bergritten steevast tijd op toppers als Evenepoel en Roglic, maar begint met de dag beter te rijden. In de rit naar Collado de la Cruz de Caravaca koos hij (met Almeida) al voor de aanval en vervolgens reed hij een erg goede tijdrit. In Valladolid werd hij knap vijfde, waardoor hij inmiddels ook de top-10 is binnengeslopen. Zijn achterstand op Kuss bedraagt echter nog wel bijna vier minuten, maar dit kan in de strijd om de ritzege misschien ook in zijn voordeel uitdraaien.
Verder kijken we, als we het hebben over de strijd tussen de klassementsmannen, uit naar de prestatie van Lenny Martinez. De 20-jarige Franse klimbelofte droeg eerder in deze Vuelta heel even de rode trui, maar staat na twaalf etappes nog altijd knap vijfde in de stand. Kan de neoprof van Groupama-FDJ op dezelfde elan verdergaan? Of komt hij toch een keer de man met de hamer tegen? Let ook op Mikel Landa, die na een mindere tijdrit uit de top-10 is gevallen, maar op een goede dag wellicht iets kan ondernemen op zijn terrein. Voor Cian Uijtdebroeks (BORA-hansgrohe) en Hugh Carthy (EF Education-EasyPost) is dit ook een belangrijke dag.
Wout Poels ziet het wel zitten! – foto: Cor Vos
We verwachten dat de klassementsmannen het vrijdag zullen uitmaken om de dagzege, maar dat wil niet zeggen dat de vluchters bij voorbaat kansloos zijn. Mochten de aanvallers toch uit de greep blijven van de grote kanonnen, doen we er goed aan om de klimmers die al wat verder staan in het klassement op te schrijven. De eerste naam die ons te binnenschiet, is die van Wout Poels. De Nederlander klimt deze Vuelta meer dan uitstekend en ziet in de tweede en de derde week de nodige kansen op ritsucces. “Proberen hier een rit te winnen zou heel mooi zijn, dat is wel een van de doelen”, steekt hij zijn ambities niet onder stoelen of banken.
Zeggen we vluchters, dan denken we ook aan Santiago Buitrago en Damiano Caruso, twee ploegmaats van Poels bij Bahrain Victorious. Einer Rubio (Movistar) staat inmiddels ook al op bijna zeven minuten en kan het wellicht proberen vanuit een vlucht, net als Romain Bardet (Team dsm-firmenich), Michael Storer (Groupama-FDJ), Juan Pedro López (Lidl-Trek) en – waarom niet – Lennard Kämna (BORA-hansgrohe).
Geraint Thomas (INEOS Grenadiers) hoopt als rittenkaper ook nog iets van zijn Vuelta te maken, al liep dat in de rit naar La Laguna Negra niet echt goed af. We schuiven tot slot ook graag een ploeggenoot van Thomas naar voren: Egan Bernal. De Colombiaan wist zich deze Vuelta nog niet te onderscheiden, maar zal vrijdag wel alle ruimte krijgen om zijn ding te doen, nu Thomas is uitgeschakeld voor een goed eindklassement. Zien we de Tourwinnaar van 2019 nog eens ouderwets schitteren in de bergen?
Favorieten volgens WielerFlits
**** Primoz Roglic
*** Remco Evenepoel, Jonas Vingegaard
** Sepp Kuss, Enric Mas, Juan Ayuso
* Marc Soler, João Almeida, Aleksandr Vlasov, Wout Poels
Weer en TV
In het hooggebergte kan het weleens spoken, maar vrijdag lijkt het (gelukkig maar) wel mee te vallen. Er kunnen in de middaguren wel wat regenbuien vallen, maar er zijn wellicht ook droge periodes. Op de toppen van de Aubisque, Spandelles en Tourmalet schommelt de temperatuur tussen de 15 en 19 graden Celsius. Er staat verder een matige tot zwakke wind.
De Vuelta a España is natuurlijk weer live te volgen op televisie en dit keer is Eurosport er live bij vanaf de start! Eurosport 1 en de online kanalen Eurosport.nl/Discovery+/GCN+ schakelen al in om 13.30 uur. Sporza, VRT1 is er om 14.40 uur bij. Voor meer informatie kun je altijd terecht in onze tv-gids Wielrennen op TV.
Om te reageren moet je ingelogd zijn.