Woensdag 10 augustus. Die dag staat niet slechts met rood omcirkeld in de agenda van Tom Dumoulin, maar met donkerrood, en de dikste viltstift die hij kon vinden, want dan moet hét gebeuren, daar waar hij al zo lang van droomt: olympisch goud winnen. Maar ja: die pols. Wat kunnen we verwachten? WielerFlits blikt vooruit.

Historie
De geschiedenis van olympische tijdritten is vrij kort. Pas sinds 1996 mogen profs meedoen aan deze discipline. Daarvoor stond de tijdrit soms ook voor amateurs op het programma, maar die wedstrijden zijn bijna niet te vergelijken met wat renners tegenwoordig voorgeschoteld krijgen. Toen moesten de deelnemers namelijk vaak bizarre afstanden afleggen. In 1912 was het parcours bijvoorbeeld 315 kilometer lang. Dat is zelfs langer dan Milaan-San Remo!

De overwinning ging destijds naar de Zuid-Afrikaan Rudolph Lewis. Hij deed tien uur, 42 minuten en 39 seconden over het parcours in Stockholm. Er was lange tijd weinig bekend over Lewis, maar de Universiteit van Stellenbosch heeft recent enkele ontdekkingen gedaan over zijn leven. De Zuid-Afrikaan bleek negen jaar lang in een goudmijn te hebben gewerkt voordat hij naar de Olympische Spelen vertrok. Daar verdiende Lewis een profcontract bij een Duitse ploeg, waardoor hij de goudmijn definitief kon verlaten, maar het alternatief bleek helaas niet veel beter. De olympisch kampioen belandde in het Duitse leger tijdens de Eerste Wereldoorlog en werd uiteindelijk gevangen genomen door de vijand. Lewis kwam na de oorlog wel weer vrij, maar door zijn verwondingen overleed hij vrij vroeg, op zijn 46^e.

Zijn olympische tijdrit verliep evenmin zonder tegenslagen. Op tien kilometer van het einde reed Lewis plots lek. Daarna moest hij steeds na 400 meter stoppen om zijn band op te pompen. Toch was Lewis negen minuten sneller dan zijn naaste belager, en zelfs vijf uur sneller dan de nummer laatst, die dus meer dan vijftien uur over zijn tijdrit deed.

Bradley Wiggins was vier jaar geleden beduidend sneller klaar. De Brit had één week daarvoor de Tour de France op zijn naam geschreven en slaagde erin om zijn goede vorm door te trekken naar Londen. Wiggins won met 42 seconden voorsprong op Tony Martin, en ruim een minuut op zijn landgenoot Chris Froome, waarna hij met vier vingers in de lucht (voor zijn vierde gouden plak, na drie baanmedailles) plaats mocht nemen op de troon.

De thuisrijder was daarmee de opvolger van Miguel Indurain (1996), Viatcheslav Ekimov (2000), Tyler Hamilton (2004) en Fabian Cancellara (2008). Nederlanders hebben in deze discipline nog nooit een medaille gehaald. In Londen eindigde Lieuwe Westra als beste landgenoot op een elfde plaats.

Parcours
Vier jaar geleden volgde de olympische tijdrit één week na de Tour de France, maar nu zit er nog een extra week tussen. Tourrenners moeten hun vorm dus nog langer zien vast te houden. Ten opzichte van Londen is het parcours bovendien beduidend zwaarder.

De renners moeten woensdag twee keer een circuit door het natuurreservaat Grumari afleggen. Dat is voor hen geen onbekend terrein, want in de openingsfase van de wegrit kwamen zij daar ook al vier keer langs. Afgelopen zaterdag bevatte de omloop nog een kasseienstrook, waar we veel incidenten zagen, maar daar hoeven de tijdrijders niet meer overheen. Dat is goed nieuws voor Tom Dumoulin, met oog op zijn pols.

De Nederlander moet per ronde wel over twee klimmetjes geraken: de Grumari en de Grota Funda. Eerstgenoemde is met een afstand van 1,3 kilometer vrij kort, maar behoorlijk steil. De beklimming bevat zelfs een stuk van 24%. Gemiddeld gaat de weg er aan 9,4% omhoog. Klimmers als Chris Froome hebben hier dus een voordeel. De tweede hindernis is beduidend vlakker, met een stijging van 6,8%, maar ook langer. De Grota Funda kent een afstand van 2,1 kilometer en dat gaan de renners ongetwijfeld in de benen voelen.

De afdalingen vormen woensdag eveneens een belangrijk element in het parcours. Vooral die van de Grumari is behoorlijk gevaarlijk, met een hoop listige bochten. Goede tijdrijders kunnen hier cruciale seconden sprokkelen.  Voor Dumoulin is het te hopen dat zijn linkerpols hem toestaat goed te sturen.

De omloop is 24,8 kilometer lang. De renners begin er niet meteen aan, maar moeten eerst een licht oplopend stuk van 2,6 kilometer afleggen. Na twee keer het rondje gereden te hebben, keren ze over dezelfde weg weer terug naar de finishlijn. De totale afstand bedraagt daardoor 54,5 kilometer. Dat is ruim tien kilometer langer dan in Londen. Dat valt weliswaar in het niet met wat Lewis en zijn generatiegenoten voor de kiezen kregen, maar de winnaar komt ten minste boven het uur uit.

Favorieten
Vrijwel alle kandidaten voor olympisch goud waren afgelopen maand ook in de Tour de France aanwezig. Daar maakten Tom Dumoulin en Chris Froome de beste indruk tegen de klok. Zij zijn woensdag dus de grootste kanshebbers.

De eerste tijdrit in de Tour de France leek het meest op wat de renners woensdag voorgeschoteld krijgen. Dat is goed nieuws voor Dumoulin, want daar was hij namelijk de beste. En hoe! Chris Froome, de nummer twee, gaf maar liefst 63 seconden toe. In de tweede rit tegen de klok, die je eerder mag bestempelen als klimtijdrit, bleek de Brit iets beter. Dumoulin lag bij de tussenpunten nog voor op hem, maar uiteindelijk won Froome met 21 seconden voorsprong.

De brace van Dumoulin – foto: Marcel Koch

De Sky-renner moest ondertussen ook veel energie verbruiken voor het verdedigen van zijn gele trui, terwijl Dumoulin de dagen voorafgaand aan de tijdritten kon sparen. Die 63 seconden geven dus een beetje een vertekend beeld, maar toch: bijna iedereen zag Tom Dumoulin als topfavoriet voor Rio.

Dat veranderde op 22 juli, toen hij zijn pols brak. Even werd gedacht dat hij zelfs helemaal niet meer naar Rio zou kunnen gaan. Al snel bleek toch van wel. En toch weer niet. En toch weer wel: het veranderde bijna per dag. Het ging van een hoopgevend filmpje, naar een opgave in Chaam. Van een goede training in Limburg, naar plots opkomende overbelasting. Van opnieuw ambitieuze uitspraken, na een vroege abandon in de wegrit. Een heuse rollercoaster aan emoties voor de betrokken fans, en hemzelf natuurlijk.

Het blijft daarom gissen. Op papier is het parcours ideaal voor Dumoulin, maar gaat zijn pols standhouden? Niemand die het weet. De bookies hebben daarom van Froome maar de topfavoriet gemaakt, en dat is waarschijnlijk niet onterecht, gezien zijn goede prestaties tegen de klok. De Tour-winnaar kon in de wegrit weliswaar geen indruk maken, maar dat zegt weinig over zijn mogelijkheden voor woensdag. Froome heeft in eendagswedstrijden namelijk nog nooit kunnen imponeren.

Achter Froome en Dumoulin hebben vier tot zeven renners een realistische kans op brons, en misschien wel op meer. Op het afgelopen wereldkampioenschap kregen we immers ook een verrassend resultaat. Geen van de vier topfavorieten eindigde toen bij de beste vier. Bij de Olympische Spelen, waar druk een nog grotere rol speelt, zien we eveneens geregeld dergelijke taferelen. Verrassingen zijn dus zeker mogelijk.

Daarbij is het bijvoorbeeld uitkijken naar Rohan Dennis. De BMC-renner heeft al eens zilver gehaald op de Olympische Spelen (in de ploegenachtervolging) en weet dus hoe het is om met die druk om te gaan. Dat bleek ook toen Dennis vorig jaar in Utrecht de Tour-proloog won. Dit jaar moest hij genoegen nemen met een vijfde plaats in de eerste Tour-tijdrit, maar zijn piek hoorde dan ook vier weken later te liggen. Dat roept hij, net als Dumoulin, al het hele jaar. Goud in Rio: dat is zijn grote doel, en daarom stapte Dennis ook vroegtijdig af in La Grande Boucle. Hij is dus een man met een missie.

Dat lijkt ook te gelden voor Fabian Cancellara. De Zwitser kon in de Tour de France weliswaar niet imponeren: in de eerste tijdrit eindigde hij op een tegenvallende 23e plaats, maar de olympische wegrit van afgelopen zaterdag verraadde dat Spartacus graag knallend afscheid wil nemen van de wielrennerij. Hij kon namelijk opvallend lang mee op het zware parcours. Het zit dus toch goed met zijn vorm, mogen we dan concluderen. En als er iemand ergens goed naar toe kan pieken, is het Cancellara wel. Oppassen met hem dus.

Vasil Kiryienka is ook zo’n gevaarlijke klant. De Wit-Rus reed de tijdritten in de Tour de France in een spaarmodus, waardoor we geen goed beeld hebben van zijn mogelijkheden, maar hij is natuurlijk niet voor niets de drager van de regenboogtrui. Al heeft Kiryienka überhaupt nog niet kunnen imponeren na zijn wereldtitel. Hij wacht zelfs nog op zijn eerste tijdritzege. Maar Kiryienka reed tot nu toe dan ook voornamelijk korte tijdritten. Hij moet het vooral hebben van langere parcoursen. Kiri, zoals zijn ploegmaten hem noemen, kan immers als geen ander uren in zijn eentje op kop van een peloton sleuren. Wat dat betreft komt hij in Rio wel aan zijn trekken. De winnende tijd gaat woensdag boven het uur komen.

Achter de naam van Tony Martin staat nog een vraagteken. De Duitser hoort normaal gesproken bij de topfavorieten, maar hij is bezig aan een teleurstellend seizoen, en tot overmaat van ramp moest hij in de allerlaatste Touretappe afstappen met knieklachten. Het was daarna lang de vraag of Martin wel zou kunnen deelnemen aan de Olympische Spelen, maar hij is nog toch naar Rio gevlogen. Zijn DNF in de wegrit belooft echter weinig goeds. Toch mogen we hem niet uitvlakken. Daar is zijn naam te groot voor.

foto: ANSA/CLAUDIO PERI

Primoz Roglic is nog hard bezig om een reputatie op te bouwen. De aanwinst van LottoNL-Jumbo presteert dit seizoen verrassend goed tegen de klok. In Apeldoorn liep hij nog met een miniem verschil de overwinning mis, maar later behaalde Roglic toch nog een tijdritzege in de Giro d’Italia. Dat belooft voor woensdag. De Sloveen heeft weliswaar geen Tour de France in de benen, maar in de wegrit bleek zijn vorm in orde. Daar eindigde hij op een 26e plaats.

Ion Izagirre (Movistar) is eveneens een interessante outsider. Net als Roglic kan hij op een goede dag de wereldtop aan. Dat bleek dit seizoen bijvoorbeeld in de Tour de Romandie, waar hij Dumoulin versloeg, en de Ronde van Zwitserland. In beide wedstrijden ging het om een heuvelachtig parcours. Het circuit in Rio zou hem dus goed moeten liggen. Zeker met die technische afdalingen, want daar kan Izagirre uitstekend uit de voeten, zo bleek ook in de laatste bergetappe van de Tour de France. Daar wist de oud-veldrijder in de afdaling van Vincenzo Nibali en Jarlinson Pantano – toch ook geen slechte dalers – weg te rijden om vervolgens naar de ritzege te soleren.

Spanje beschikt daarnaast met Jonathan Castroviejo over een tweede goede tijdrijder. De nummer vier van het wereldkampioenschap van vorig jaar maakte zaterdag een sterke indruk in de wegrit, door lang op kop te rijden voor Joaquim Rodriguez en Alejandro Valverde. Zijn ploegmaat Nelson Oliveira zou woensdag eveneens bij de favorieten horen, maar de Portugees kwam tijdens de wegrit hard ten val. Dat geldt ook voor Richie Porte en Vincenzo Nibali. Daar kan dus waarschijnlijk een kruis over.

De belangrijkste kanshebbers zijn inmiddels genoemd, maar sommige renners zouden onder de juiste omstandigheden voor een verrassing kunnen zorgen. Denk bijvoorbeeld aan Taylor Phinney. De Amerikaan was in de periode voor zijn beenbreuk hard op weg om zich bij het rijtje toptijdrijders te scharen. In de vorige olympische tijdrit eindigde hij zelfs nog als vierde. Phinney heeft zijn oude vorm nog niet teruggevonden, maar hij is langzaam op de weg terug. Zijn resultaten worden beter en beter. Vlak hem daarom niet uit. Amerikanen hebben altijd iets extra’s bij Olympische Spelen. Ze kunnen als geen ander boven zichzelf uit stijgen.

Andere outsiders zijn tot slot Michal Kwiatkowski, Maciej Bodnar, Jan Barta, Edvald Boasson Hagen, Tim Wellens en Wout Poels. Een medaille is voor hen wellicht te hoog gegrepen, maar een olympisch diploma behoort tot de mogelijkheden.

Favorieten volgens WielerFlits
**** Chris Froome
*** Tom Dumoulin en Rohan Dennis
** Fabian Cancellara, Vasil Kiryienka en Tony Martin
* Ion Izagirre, Primoz Roglic, Jonathan Castroviejo en Taylor Phinney

Weer en TV
De weersomstandigheden zouden woensdag een grote rol kunnen spelen. Volgens Weeronline krijgen de renners een natte dag voorgeschoteld. Er kan de gehele dag regen vallen en dat houdt tot donderdagochtend aan. Dat wordt dus extra opletten in de afdalingen. De eerste renner gaat om 15:00 Nederlandse tijd van start. De NOS en Sporza zenden de wedstrijd live uit.

Wedstrijdgids
Deelnemerslijst

[poll id=”297″]