Elk voorjaar is het weer uitkijken naar de nieuwste editie van de Ronde van Drenthe voor vrouwen. Doordat in 2024 de stekker uit de mannenkoers is getrokken, focust de liefhebber zich nog meer op de vrouwenwedstrijd. Een eigenzinnige koers vol vuilnisbelten en flinten, met een geheel eigen karakter. Een wedstrijd die het zonder meer waard is om je eens goed in te verdiepen. WielerFlits duikt hier in de historie van de topklassieker.

We openen deze duik in de historie direct met een beste kanttekening. Want als we heel sec kijken naar de erelijst van de Wereldbeker- danwel WorldTour-koers, dan kunnen we anno 2024 slechts spreken van zestien verreden edities. Hoe dit precies zit? Het is een beetje verwarrend, maar we gaan toch proberen om er chocola van te maken.

Van eendaagse naar etappekoers
Sinds 1998 is het vrouwenpeloton te gast in ‘de fietsprovincie van Nederland’, dat staat vast. Zaterdag 20 juni is de provincie het toneel van een eendaagse wedstrijd. ‘Ondanks de hitte en het door keien en VAM-bergbeklimmingen selectieve parcours’, was het volgens de verslagen niet een heel zware beproeving. Desondanks was er geen sprake van een massasprint in de straten van Hoogeveen, maar een spurt met vijftien.

In de annalen staat Viola Müller-Paulitz, tweevoudig Duits wegkampioene en winnares van een Touretappe, als eerste winnares bijgeschreven. Zij klopt in de Hoogeveense hitte de ook allerminst trage Belgische Vanja Vonckx. Met Arenda Grimberg staat er eveneens een Nederlandse op het podium. Een jaar later zou Leontien van Moorsel (wie anders?) de eerste Nederlandse winnares worden. En daar zijn er sindsdien nogal wat bijgekomen.

Vele grootheden staan op de erelijst in Drenthe – foto: Cor Vos

Na vier edities (2000: Madeleine Lindburg, 2002: Leontien van Moorsel) gaat het roer om en wordt er in 2003 een etappekoers van het treffen in Noord-Nederland gemaakt. Drie ritten en een eindklassement. Als we enkel kijken naar de eindwinnaressen noteren we Mirjam Melchers (2003), Sissy van Alebeek (2004), Suzanne de Goede (2005) en Loes Markerink (2006), maar dat grote kampioenen als Giorgia Bronzini en Ina-Yoko Teutenberg er een etappe winnen mag wat ons betreft ook niet onbenoemd blijven. Het laat zien dat heel wat (toekomstige) wereldsterren hun weg naar Drenthe weten te vinden.

Van etappekoers naar eendaagsen
En dat is helemaal het geval als de UCI de internationale kalender voor het jaar 2007 publiceert. Dan wordt namelijk duidelijk dat de Ronde van Drenthe tot de hoogste categorie wedstrijden gaat behoren, de Wereldbeker. De koers wint dus flink aan belang en daarmee heeft Nederland na het verdwijnen van de Rotterdam Tour en de eerder al verdwenen Amstel Gold Race, weer een topwedstrijd.

Dit kan gebeuren doordat de etappekoers als het ware in drieën wordt gesplitst. We krijgen de Drentse Acht, de Eurocup en de Ronde van Drenthe als klapstuk. Samen vormen ze het Drentse wielerweekend, tot in 2015 de Eurocup wordt geschrapt. Daarmee komen we uit bij het format waar de organisatie nog altijd aan vasthoudt: eerst de Drentse Acht met finish op de Brink in Dwingeloo, gevolgd door de Ronde van Drenthe.

De Drentse Acht kan worden gezien als een mooi opwarmertje, een appetijtelijk voorafje, waarin een aantal kleinere ploegen zich kunnen meten met de absolute wereldtop. Een wedstrijd die dus ook van goudwaarde is voor de wielersport. En vergist u zich niet, want we noemen het dan weliswaar een voorafje, het gaat er dan ook al doorgaans hard aan toe. In die wedstrijd is waaiervorming eerder regel dan uitzondering…

De Ronde van Drenthe is eveneens met grote regelmaat een strijd tegen de elementen. Sneeuw, hagel, slagregen, bittere koude, harde wind; alles kun je verwachten op weg naar de finish in Hoogeveen. De lente begint met de Ronde van Drenthe, zo zeggen ze bij de organisatie steevast, maar daar is lang niet altijd wat van te merken.

Niet zo gek ook dat lang niet iedereen in het peloton uitkijkt naar het wedstrijden in het noorden van Nederland. Je kunt er zomaar een fikse verkoudheid oplopen, waar je de rest van het voorjaar last van blijft houden. Maar als de zon dan eens van de partij is, lijkt-ie er wel altijd extra lekker te schijnen…

• 

  7 mrt

  Lees ook Dit zijn de vijf langste keienstroken in Drenthe

  7 mrt

Koningin van Drenthe
En de grote namen komen naar Hoogeveen. Adrie Visser is de eerste die de wereldbekermanche op haar naam schrijft, daarna volgt een keur aan kampioenen. Het zal weinig wielerliefhebbers verbazen dat Marianne Vos met drie zeges (op rij!) de recordhouder is in deze wedstrijd, maar ook verder zien we eigenlijk enkel en alleen klasbakken terug. Deignan, Dideriksen, D’hoore, Blaak, Bastianelli en ga zo maar door… En dan hebben we nog Lorena Wiebes, die met eveneens drie opeenvolgende overwinningen Vos naar de kroon steekt.

Al met al kunnen we spreken van een periode van 25 jaar waarin het vrouwenpeloton welkom is in Drenthe. Daarmee kunnen we wel stellen dat de organisatie hun tijd ver vooruit is, want het is de op twee na oudste koers van de huidige Women’s WorldTour-wedstrijden. Enkel de Trofeo Alfredo Binda (sinds 1974) en de Giro d’Italia Donne (sinds 1988) staan langer op de internationale kalender. En daarvoor verdienen Femmy van Issum, anno 2024 altijd de enige echte koningin van Drenthe, en de gehele organisatie zeker een beste dosis lof.

Want het valt niet per se mee om wielerwedstrijden te organiseren in Nederland. Sterker nog: het gaat er alleen maar lastiger op worden, dat bewijst alleen al het gegeven dat voor 2024 de mannenkoers geschrapt is. Laten we hopen dat de koers mee kan blijven gaan in de vaart der volkeren, want het zou zonde zijn om wedstrijden met zo’n alleraardigste historie tot de vergetelheid veroordeeld zien te worden.

Femmy van Issum heeft al ontelbare rensters verblijd met presentjes – foto: Cor Vos

Keien, klimmen en knieperties
Wat de Ronde van Drenthe daarnaast een speciaal, eigen karakter meegeeft, is de kneuterigheid die als een warme deken om het Drentse wielerweekend heen hangt. Denk bijvoorbeeld maar aan de ceremonie waarin de podiumklanten worden overspoeld met prijzen en cadeautjes. Kniepertiesijzers, ovenwanten, stofzuigers, televisies, knuffels, kinderfietsen, slagroomtaarten; je kunt het zo gek niet verzinnen of de deelnemers kunnen het krijgen. Bij sommige zaken kun je best je bedenkingen hebben, maar ach, het is ergens ook wel weer charmant.

Wat ze in Drenthe goed begrepen hebben, is dat een topkoers een eigen karakter moet hebben, liefst met enkele specialiteiten van de streek erin verwerkt. Denk maar aan de vele keienstroken, die mooi verscholen liggen in de bossen. Al heel wat vingers zijn er tegen sturen geklapperd op stroken als de Boswachterij Slenerzand, Schaapstreek en de Valtherzandweg.

En wat te denken van die vermaledijde VAM-berg? De uit de kluiten gewassen vuilnisbelt wordt in het Engels ook wel omschreven als Litterally the most rubbish climb in cycling, hetgeen mooi de haat-liefdeverhouding van veel rensters met de klim (en eigenlijk de gehele wedstrijd) illustreert. Al heel wat keren is de slag gevallen op de beklimming, en dat zal ongetwijfeld nog wel vaker gebeuren, want dankzij het naastgelegen Dak van Drenthe kan het peloton sinds het EK van 2023 zelfs tot 63 meter hoogte klimmen.

foto: Cor Vos

In zekere zin zou de Col du VAM — zoals de klim door Van Issum steevast liefkozend wordt genoemd — een sprankje hoop kunnen vormen voor de Nederlandse wielersport in een periode waarin ze ernstig onder druk staat. Het is moeilijk voor te stellen, maar een eeuw geleden was het er zo vlak als de omliggende landen.

Een mooie plek om huisvuil te dumpen, ver weg van die o zo fijne Randstad. En als mensen het voor elkaar krijgen om van zoiets lelijks als een vuilnisbelt, toch vrij letterlijk het afvoerputje van de beschaving, zoiets moois te maken, dan moet het vast ook mogelijk zijn om een wielerkoers de Ronde van Drenthe in leven te houden. Toch?

Het valt te hopen. Want hoe kunnen we anders de lente beginnen dan in Drenthe?

Laatste tien winnaressen Ronde van Drenthe
2023: Lorena Wiebes
2022: Lorena Wiebes
2021: Lorena Wiebes
2019: Marta Bastianelli
2018: Amy Pieters
2017: Amalie Dideriksen
2016: Chantal Blaak
2015: Jolien D’hoore
2014: Elizabeth Deignan
2013: Marianne Vos
2012: Marianne Vos

In het wielerseizoen 2024 vindt de Ronde van Drenthe plaats op zondag 10 maart.